زنان ، زایمان و نازایی
حاملگی خارج رحمی زمانی رخ میدهد که تخمک بارور شده ای خارج از حفره رحم کاشته شود و رشد کند. بارداری با یک تخمک بارور شده شروع میشود. این تخمک بارورشده در حالت طبیعی به دیوارهی رحم می چسبد.بارداری خارج رحمی اغلب در لوله فالوپ که تخمکها را از تخمدانها به رحم منتقل می کند، انجام میشود. این نوع بارداری بارداری لوله ای نام دارد. بارداری رحمی برخی اوقات در نواحی دیگر بدن همچون تخمدان، حفره شکمی یا قسمت پایین رحم (دهانه ی رحم) که به واژن متصل است، رخ میدهد.حاملگی خارج رحمی به طور طبیعی ادامه پیدا نمیکند. تخمک بارور شده زنده نمی ماند و بافت در حال رشد در صورت درمان نشدن، میتواند باعث خونریزی خطرناک شود.
آشنایی با علائم حاملگی خارج رحمی
ممکن است در ابتدا متوجه چیزی نشوید. با این حال، برخی از زنان دارای بارداری خارج رحمی علائم یا نشانه های معمول اولیه بارداری نداشتن قاعدگی، التهاب پستان و تهوع را دارند.
اگر آزمایش بارداری بدهید، ممکن است مثبت باشد. با این حال، حاملگی خارج رحمی نمیتواند به طور طبیعی ادامه پیدا کند.
علائم و نشانه ها با رشد تخمک بارورشده در محل نامناسب، بیشتر میشوند.
درد لگن اغلب اولین نشانه ی هشدار دهنده بارداری خارج رحمی است. احتمال خونریزی خفیف واژینال نیز وجود دارد.
در صورت نشت خون از لوله ی فالوپ، ممکن است درد شکمی فزاینده، نیاز به اجابت مزاج یا ناراحتی لگنی داشته باشید. در صورت خونریزی شدید، ممکن است به دلیل پر شدن لگن و شکم از خون، در شانه ها احساس درد کنید. علائم خاص به محل جمع شدن خون و اعصاب تحریک شده بستگی دارد.
ادامه رشد تخمک بارور شده در لوله فالوپ می تواند باعث پارگی لوله شود. احتمال خونریزی شدید در داخل شکم نیز وجود دارد. علائم این عارضه خطرناک شامل گیجی شدید، غش، شکم درد شدید و شوک میشود.
بارداری لوله ای رایج ترین نوع بارداری خارج رحمی زمانی رخ میدهد که یک تخمک بارور شده در راه رفتن به سمت رحم، اغلب به دلیل آسیب وارد شده به لوله فالوپ در اثر التهاب یا تغییر شکل لوله فالوپ، در آن گیر میکند. عدم تعادل هورمونی یا رشد غیر طبیعی تخمک بارور شده نیز می تواند عامل مؤثری باشد.
عوامل خطرساز بارداری خارج رحمی
سابقه داشتن این بیماری: اگر قبلاً این نوع بارداری را داشته اید، احتمال داشتن بارداری دیگری از این نوع در شما بالاتر است.
التهاب یا عفونت: عفونت های مقاربتی همچون سوزاک یا عفونت کلامیدیا می تواند باعث التهاب لوله ها و اندام های نزدیک دیگر شود و خطر داشتن بارداری خارج رحمی را بالا ببرد.
درمان های باروری: برخی از تحقیقات نشان میدهد که زنانی که لقاح آزمایشگاهی (IVF) یا درمانهای مشابهی داشته اند، بیشتر در معرض بارداری خارج رحمی قرار دارند. ناباروری خود نیز می تواند خطر داشتن این نوع بارداری را بالا ببرد.
جراحی لوله فالوپ: جراحی ترمیم بستگی یا آسیب لوله فالوپ می تواند خطر داشتن این بارداری را بالا ببرد.
گزینه مورد استفاده برای جلوگیری از بارداری: احتمال باردار شدن در حین استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD) پایین است. با این حال، اگر با داشتن IUD باردار شوید، به احتمال زیاد بارداری شما از نوع خارج رحمی است. بارداری پس از عمل بستن لوله ی فالوپ که یکی از روش های دائمی کنترل بارداری است نیز خطر داشتن حاملگی خارج رحمی را بالا میبرد.
سیگار کشیدن. سیگار کشیدن قبل از باردار شدن می تواند خطر داشتن بارداری خارج رحمی را بالا ببرد. هر چه بیشتر سیگار بکشید، خطر این نوع بارداری در شما بالاتر است.
عوارض بارداری خارج رحمی
این بیماری میتواند باعث پارگی لوله فالوپ شود. درمان نشدن پارگی لوله فالوپ می تواند باعث خونریزی خطرناک شود.
پیشگیری از بارداری خارج رحمی
راهی برای پیشگیری از بارداری خارج رحمی وجود ندارد اما راه هایی برای کاهش خطر داشتن این نوع بارداری وجود دارد:
تعداد شریک های جنسی خود را کاهش دهید.
برای جلوگیری از ابتلا به عفونت های مقاربتی و کاهش خطر ابتلا به بیماری های التهاب لگن، همیشه در حین رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
سیگار نکشید. اگر سیگاری هستید قبل از اقدام برای باردار شدن، آن را ترک کنید.
تشخیص بارداری خارج رحمی
پزشک برای تأیید باردار بودن شما، آزمایش خون گنادوتروپین جفتی انسان (HCG) را تجویز میکند. سطح این هورمون در طول بارداری افزایش پیدا میکند. ممکن است تا زمانی که بتوان با سونوگرافی بارداری خارج رحمی را تأیید را رد کرد، این آزمایش خون هر چند روز یک بار معمولاً حدود پنج تا شش هفته پس از بارداری تکرار شود.
سونوگرافی واژینال به پزشک امکان دیدن محل دقیق بارداری را میدهد. برای این آزمایش، دستگاه عصا مانندی وارد واژن میشود. این وسیله از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ استفاده میکند و تصاویر را به صفحه نمایش مجاور می فرستد.
یک تخمک بارور شده نمیتواند در خارج از رحم رشد طبیعی داشته باشد. برای جلوگیری از عوارض خطرناک، بافت خارج رحمی باید برداشته شود. بسته به علائم و زمان تشخیص بارداری خارج رحمی، ممکن است این کار با استفاده از دارو، جراحی لاپاراسکوپی یا جراحی شکمی انجام شود.
حاملگی خارج رحمی زودهنگام بدون خونریزی غیر پایدار، اغلب با استفاده از دارویی به نام متوترکسات درمان میشود که رشد سلول را متوقف و سلولهای موجود را حل میکند. این دارو از طریق تزریق مصرف میشود. تشخیص قطعی بارداری خارج رحمی قبل از مصرف این دارو، بسیار اهمیت دارد.
در موارد دیگر، بارداری خارج رحمی از طریق جراحی لاپاراسکوپی قابل درمان است. در این روش، برش کوچکی در شکم، نزدیک یا در ناف ایجاد میشود. سپس، پزشک از لوله باریک مجهز به لنز دوربین و نور (لاپاروسکوپ) برای دیدن ناحیه لوله فالوپ استفاده میکند.
در صورتی که حاملگی خارج رحمی باعث خونریزی شدید شود، ممکن است به جراحی اضطراری از طریق برش شکم (لاپاروتومی) نیاز داشته باشید. در برخی از موارد، لوله فالوپ قابل ترمیم است. با این حال، معمولاً قسمت پاره شده لوله باید برداشته شود (سالپینژکتومی).
آمادگی برای مراجعه به پزشک
اگر خونریزی خفیف واژینال یا درد خفیف شکمی دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است پزشک توصیه کند که به مطب بروید یا بلافاصله تحت مراقبت درمانی قرار بگیرید.
اگر علائم و نشانه های بارداری خارج رحمی داشتید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. این علائم عبارت اند از:
درد شدید در شکم یا لگن همراه با خونریزی واژینال
گیجی شدید
غش
در صورت داشتن علائم بالا، با اورژانس تماس بگیرید یا به بیمارستان بروید.
اگر هر یک از علائم یا نشانه های بارداری خارج رحمی را داشتید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. این علائم عبارت اند از:
درد شدید در شکم یا لگن در طول بارداری
خونریزی واژینال غیرطبیعی
گیجی شدید یا غش
علائم نگران کننده دیگر به ویژه اگر عوامل خطر بارداری خارج رحمی را دارید
سوالاتی که باید از پزشک بپرسید
به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
چه گزینه های درمانی وجود دارد؟
احتمال داشتن بارداری سالم در آینده چقدر است؟
چقدر باید برای اقدام برای بارداری مجدد صبر کنم؟
آیا در صورت بارداری مجدد، باید اقدامات احتیاتی خاصی انجام دهم؟
علاوه بر سؤالاتی که آماده کرده اید، هر زمان سؤالی برای شما پیش آمد، بدون تردید بپرسید. در صورت امکان، از عزیز یا دوستی بخواهید همراه شما بیاید. گاهی اوقات به خاطر سپردن و به یاد آوردن تمامی اطلاعاتی که پزشک ارائه میدهد، به ویژه در شرایط اضطراری، دشوار است.
سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد
اگر به درمان فوری نیازی نداشته باشید و بارداری خارج رحمی در شما تشخیص داده نشده باشد، پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائم شما خواهد پرسید. سؤالات زیادی در مورد چرخه قاعدگی، باروری و سلامت کلی از شما پرسیده میشود.
آخرین قاعدگی شما چه زمانی بود؟
آیا متوجه چیز غیرطبیعی در مورد آن نشدید؟
میتوانید باردار شوید؟
آزمایش بارداری داده اید؟ در این صورت، جواب آن مثبت بود؟
آیا قبلاً باردار شده اید؟ در این صورت، نتیجه بارداری های شما چه بود؟
آزمایش باروری داده اید؟
آیا قصد دارید در آینده باردار شوید؟
درد دارید؟ در این صورت، در کجا درد دارید؟
خونریزی واژینال دارید؟ در این صورت، از قاعدگی معمول شما بیشتر است یا کمتر؟
سرگیجه دارید؟
آیا جراحی تناسلی از جمله عمل بستن لوله (یا باز کردن لوله) داشته اید؟
آیا عفونت مقاربتی داشته اید؟
آیا برای هر نوع بیماری دیگری تحت درمان قرار دارید؟
چه داروهایی مصرف می کنید؟
و در آخر
بارداری ناموفق بسیار ناراحت کننده است حتی اگر تازه از آن باخبر شده باشید. ضایعه وارد شده را قبول کنید و به خود فرصت غصه خوردن بدهید. در مورد احساسات خود حرف بزنید و به خودتان اجازه دهید تا آنها را کاملاً تجربه کنید.
حمایت همسر، عزیزان و دوستان خود را بپذیرید. می توانید از یگ گروه حمایت کننده، مشاور یا دیگر ارائه دهندگان مراقبت روانی نیز کمک بگیرید.
بسیاری از خانم هایی که بارداری خارج رحمی دارند، بارداری بعدی سالمی خواهند داشت. بدن زن به طور طبیعی دو لوله فالوپ دارد. در صورت آسیب یا برداشته شدن یکی از آن دو، تخمک می تواند در لوله دیگر با اسپرم ادغام شود و سپس، به سمت رحم حرکت کند.
در صورت آسیب یا برداشتن هر دو لوله، لقاح آزمایشگاهی (IVF) همچنان یک گزینه است. در این روش، تخمک های بالغ در آزمایشگاه بارور میشوند و داخل رحم کاشته میشوند.
اگر میخواهید دوباره باردار شوید، تحت نظر پزشک باشید. آزمایش خون و سونوگرافی زودهنگام این بارداری را به سرعت مشخص میکند یا خیال شما را آسوده میکند که بارداری شما روند طبیعی خود را طی میکند.
