سرطان روده بزرگ سرطانی است که در قسمت پایینی دستگاه گوارشی رخ میدهد. به آن سرطان روده بزرگ مقعدی هم میگویند. بیشتر سرطانهای روده بزرگ در ابتدا به صورت پلیپهای غدهای کوچک بوده و غیر سرطانی هستند. با گذشت زمان، این پولیپها به سرطانهای روده بزرگ تبدیل میشوند. این پلیپها تقریباً علائمی ندارند به همین دلیل پزشکان آزمایشات تصویری را توصیه میکنند تا پلیپها را قبل از تبدیل شدن به سرطان روده بزرگ تشخیص دهند.
علایم و نشانههای سرطان روده بزرگ عبارتند از:
بیشتر افراد مبتلا به این سرطان، در مراحل اولیه بیماری، علایمی از خود بروز نمیدهند. وقتی علائم ظاهر میشوند، با توجه به اندازه سرطان و محل آن در روده بزرگ ,علائم میتوانند متفاوت باشند.
اگر علایم سرطان روده بزرگ نظیر مدفوع خونی یا تغییرات مداوم عادات معده را مشاهده کردید، از پزشک خود وقت بگیرید. در رابطه با زمان شروع عکسبرداری با پزشک خود گفتوگو کنید. معمولاً میگویند که عکسبرداری را از پنجاهسالگی آغاز کنید. اگر عوامل خطری نظیر سابقه خانوادگی بیماری داشته باشید، آزمایشات بیشتر یا زودتری را توصیه میکنند.
بیشتر مواقع، علت سرطان روده بزرگ مشخص نیست. پزشکان میدانند وقتی که سلولهای سالم روده بزرگ تغییر میکنند، این سرطان به وجود میآید. سلولهای سالم به شکل صحیح رشد کرده و تقسیم میشوند تا بدن عملکرد عادی خود را حفظ کند. اما وقتی که یک سلول آسیب ببیند و سرطانی شود، به تقسیم شدن خود ادامه داده حتی وقتی سلولهای جدیدی مورد نیاز نباشد. این سلولهای سرطانی میتوانند به بافتهای سالم مجاور حملهور شده و آنها را نابود کنند. سلولهای سرطانی میتوانند به سایر نقاط بدن هم سرایت کنند.
سرطان روده بزرگ در ابتدا به صورت تودههای سلولی پیش سرطانی (پلیپ ) بوده و بر روی جداره داخلی روده بزرگ ظاهر میشود. پلیپ ها میتوانند قارچی شکل، مسطح یا برگشته به داخل جداره روده باشند. جدا کردن این پلیپها قبل از اینکه سرطانی شوند میتواند از سرطان روده بزرگ پیشگیری نماید. جهشهای ژنی ارثی که خطر سرطان روده بزرگ را بالا میبرند جشنهای ژنی ارثی میتوانند خطر سرطان را بالا ببرند اما فقط درصد معدودی از سرطانهای روده بزرگ ناشی از آنهاست. این جهشها، ابتلا به سرطان را قطعی نمیکنند ولی میتوانند به طور قابل ملاحظهای خطر ابتلا را بالا ببرند. رایجترین اشکال سندرمهای روده بزرگ ارثی عبارتند از:
FAP و HNPCC و سایر سندرمهای سرطانی روده بزرگ را میتوان از طریق آزمایش ژنتیک تشخیص داد. اگر نگران سابقه خانوادگی خود در ابتلا به این نوع سرطان هستید، درباره خطر محتمل حاصل از این شرایط، با پزشک خود صحبت کنید.
عواملی که خطر ابتلای شما به سرطان روده بزرگ را بالا میبرند عبارتند از:
اگر علایم و نشانههای شما حاکی از وجود سرطان روده بزرگ باشد، پزشک یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را توصیه مینماید:
وقتی که وجود سرطان روده بزرگ در شما تشخیص داده شد، پزشک آزمایشاتی را برای تعیین شدت (مرحله) آن توصیه میکند. این کار باعث تعیین بهترین روش درمانی میشود. مرحلهبندی شامل آزمایشات عکسبرداری نظیر سیتیاسکن سینه و شکم می شود. در بیشتر موارد، مرحله پیشرفت سرطان پس از جراحی تعیین میشود.
نوع درمانی که پزشک توصیه میکند، به مرحله سرطان شما بستگی دارد. سه رویکرد اولیه درمانی شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی میشود. جراحی سرطان روده بزرگی که در مراحل اولیه قرار دارد اگر سرطان شما کوچک بود، در یک پلیپ قرار داشته و در مراحل اولیه خود است، پزشک میتواند با کولونوسکوپی کاملاً آن را بردارد. پلیپ های بزرگتر را با عمل برش مخاطی آندوسکوپی برمیدارند. اگر پاتولوژیست به نتیجه برسد که سرطان کاملاً برداشته شده، نیازی به روش درمانی دیگری نیست. پلیپهایی که طی کولونوسکوپی برداشته نمیشوند، با جراحی لاپاراسکوپی برداشته میشوند. پزشک در این عمل، برشهای کوچکی را بر روی جداره شکمی ایجاد کرده و دوربین را از این برشها وارد میکند. این دوربینها تصاویری از روده بزرگ بر روی مانیتور نشان میدهند. ممکن است جراح نمونههایی از بافت غدد لنفاوی در محل سرطان را هم بردارد.
اگر سرطان به درون روده بزرگ شما سرایت کرده باشد، پزشک انجام عمل کولکتومی جزئی را توصیه میکند تا بخشی از روده که سرطانی شده به همراه کنارههای سالم آن را بردارد. معمولاً غدد لنفاوی مجاور را هم برداشته و آزمایش میکنند. پزشک اغلب قادر است تا قسمتهای سالم مقعد یا روده بزرگ را مجدداً پیوند دهد. اما اگر این امکان وجود نداشته باشد مثلاً سرطان در محل خروجی مقعد قرار داشته باشد، به کولوستومی دائمی یا موقت نیاز خواهید داشت . در طی این عمل، دهانهای را با استفاده از قسمت باقی مانده روده بر روی شکم ایجاد کرده تا مدفوع در آنجا از بدن خارج شده و به داخل کیسهای بریزد. گاهی اوقات کولوستومی را به طور موقت انجام داده تا زمان بیشتری برای بهبودی مقعد و روده فراهم کنند. البته ممکن است کولوستومی دائمی هم باشد.
اگر سرطان شما خیلی پیشرفت کرده باشد و یا سطح سلامت شما پایین باشد، پزشک عمل رفع انسداد روده یا دیگر اعمال را برای بهبود علائم شما پیشنهاد میدهد. این عمل را برای درمان سرطان به کار نمیگیرند بلکه از آن برای تسکین علایم و نشانهها مثل درد و خونریزی استفاده میشود. تحت شرایط خاصی که سرطان به کبد سرایت کرده و سلامت کلی شما وضع مناسبی داشته باشد، پزشک عمل برداشت بافت سرطانی از کبد را توصیه میکند. میتوان شیمیدرمانی را قبل و بعد از جراحی انجام داد چرا که پیشبینی پیشرفت بیماری را آسانتر مینماید.
در شیمی درمانی از دارویی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. در صورتی که سرطان به غدد لنفاوی سرایت کرده باشد, معمولا شیمی درمانی سرطان روده بزرگ را معمولاً پس از جراحی انجام میدهند. در این شرایط، شیمی درمانی خطر بازگشت سرطان را کاهش میدهد. میتوان از شیمی درمانی برای تسکین علایم سرطان که به سایر نقاط بدن سرایت کرده هم استفاده کرد. شاید شیمیدرمانی را قبل از عمل انجام داده تا سرطان را کوچکتر کنند. در افراد مبتلا به سرطان مقعد, شیمیدرمانی را معمولاً با پرتودرمانی همزمان انجام میدهند.
در پرتو درمانی، از منابع انرژی با ولتاژ بالا نظیر اشعه ایکس استفاده شده تا سلولهای سرطانی باقی مانده پس از جراحی را نابود کنند یا تومورهای بزرگ را قبل از جراحی کوچک کنند تا راحتتر طی عمل برداشته شوند و یا علائم سرطانهای مقعدی و روده بزرگ را تسکین دهند. به ندرت پرتودرمانی را در مراحل اولیه سرطان روده بزرگ به کار میگیرند اما از مراحل معمول درمان سرطان مقعد به شمار میآید به خصوص اگر سرطان به جداره مقعد یا غدد لنفاوی مجاور نفوذ کرده باشد. معمولاً پرتودرمانی را به همراه شیمیدرمانی پس از جراحی انجام داده تا خطر بازگشت سرطان در محلی از مقعد که سرطان از آنجا آغاز گردیده کاهش یابد.
این داروها نقصهای خاصی را هدف قرار داده که رشد سلولهای سرطانی موجود در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته را ممکن میسازند. داروهایی نظیر bevacizumab (Avastin), cetuximab (Erbitux), panitumumab (Vectibix) and regorafenib (Stivarga). میتوان این کارها را به تنهایی یا با شیمیدرمانی به کار گرفت. معمولاً برای درمان سرطان پیشرفته از آنها استفاده میشود. ممکن است برای برخی از افراد تاثیر داشته و برای برخی دیگر موثر نباشند. محققان در حال تلاش برای تعیین افرادی هستند که داروی هدفمند بر رویشان مفید و مؤثر خواهد بود. تا آن موقع، پزشکان برای تجویز این داروها، عواملی نظیر مزایای محدود، اثرات جانبی و هزینه سنگین آنها را مدنظر قرار میدهند .
درمان مکمل یا جایگزینی برای درمان سرطان روده بزرگ کشف نشده است. داروی جایگزین به شما کمک میکند تا بیشتر با سرطان سازگار شوید. تقریباً همه افراد مبتلا به سرطان، کمی ناراحتی را تجربه خواهند کرد. علایم و نشانههای ناراحتی که پس از تشخیص با آن مواجه خواهید شد مواردی نظیر خشم، اندوه، دشواری حین تمرکز و خواب و از دست دادن اشتها میباشد. درمانهای جایگزین به شما کمک کرده تا فکر متفاوتی داشته و یا حداقل به طور موقت آرامش پیدا کنید. درمانهای جایگزین که به تسکین ناراحتی کمک میکنند عبارتند از:
پزشک میتواند شما را به متخصصین ارجاع داده تا درباره این روشهای درمانی و انجام آنها به شما کمک کنند. اگر ناراحتی دارید، آن را با پزشک در میان گذارید.
تشخیص وجود سرطان میتواند غمانگیز باشد. هر کسی به شکلی با آن کنار میآید. تا وقتی که بهترین راه سازگاری را برای خود پیدا کنید، این اقدامات را انجام دهید:
درباره گروههای حمایتی در منطقه خود از پزشک سؤال کنید یا به دنبال مراکز کمککننده و پشتیبان افراد سرطانی باشید.
افرادی که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند، آزمایشات عکسبرداری را در سن پنجاهسالگی انجام میدهند. اما افرادی که خطر بالایی دارند مثل آنهایی که سابقه خانوادگی دارند باید این آزمایشها را زودتر انجام دهند. نژادهای افریقایی امریکایی و سرخپوستان آمریکایی این آزمایش را در سن 45 سالگی انجام میدهند. روشهای آزمایشی متعددی وجود دارد. هر کدام از آنها مزایا و معایب خاص خود را داشته و شما باید درباره آنها با پزشک گفتوگو کرده تا بتوانید با همکاری یکدیگر به بهترین گزینه درمانی دست پیدا کنید. برای کاهش خطر، تغییراتی را در سبک زندگی خود ایجاد کنید میتوانید با ایجاد تغییراتی در زندگی روزمره، خطر سرطان را کاهش دهید. سعی کنید تا:
برخی روشهای درمانی مثل جراحی و مصرف دارو میتواند خطر ابتلا به پولیپهای پیش سرطانی یا سرطان روده بزرگ را کاهش دهد. با این حال, شواهد کافی برای توصیه این داروها به افراد با خطر متوسط وجود ندارد. اگر خطر ابتلای شما بالا است، درباره معایب و مزایای هر کدام از روشهای پیشگیرانه زیر با پزشک صحبت کنید:
اگر پزشک شما به وجود سرطان روده بزرگ مشکوک شود، شما را به یک متخصص در این زمینه ارجاع خواهد داد. شاید به متخصصین زیادی مراجعه کنید از جمله:
بهتر است برای ملاقات آماده باشید چرا که مدت ملاقات محدود بود و مباحث زیادی برای صحبت وجود دارد. در اینجا اطلاعاتی ارائه شده که به شما کمک میکند جهت ملاقات آماده شده و بدانید که چه انتظاری از پزشک باید داشته باشید.
زمان ملاقات شما با پزشک محدود بوده بنابراین آماده کردن لیستی از سؤالاتی که میخواهید بپرسید به شما کمک میکند تا از وقت خود حداکثر بهره را ببرید . سؤالات خود را از مهمترین تا کماهمیتترین مرتب کنید تا وقت کم نیاورید.
در کنار سوالاتی که برای پرسیدن آماده کردهاید، اگر حین ملاقات مطالبی را متوجه نشدید، حتماً بپرسید.
پزشک احتمالاً سؤالات متعددی بپرسد. آمادگی جهت پاسخ دادن به آنها وقت بیشتری در اختیار شما گذاشته تا در مورد مباحثی که میخواهید بیشتر صحبت کنید. پزشک ممکن است این سؤالات را بپرسد: