زنان ، زایمان و نازایی
سینه های فیبروکیستیک از بافتی ناصاف و شبیه به طناب تشکیل شده اند که پزشکان آن را بافت پستان ندولر یا غده ای می نامند.داشتن پستان های فیبروکیستیک مسئله ای کاملاً عادی است.بیش از نیمی از زنان در برهه هایی از زندگی خود دچار پستان فیبروکیستیک می شوند. در حقیقت، متخصصین پزشکی دیگر از اصطلاح «بیماری پستان فیبروکیستیک» استفاده نمی کنند و در عوض از اصطلاح «سینه های فیبروکیستیک» یا «تغییرات فیبروکیستیک پستان» استفاده می کنند زیرا داشتن پستان فیبروکیستیک واقعاً بیماری محسوب نمی شود. تغییرات پستانی که به صورت فیبروکیستیک طبقه بندی می شوند طبیعی هستند.
اگرچه بسیاری از زنان مبتلا به پستان فیبروکیستیک هیچ نشانه ای ندارند، اما برخی از آن ها درد، حساسیت به لمس و توده های ریزی را به خصوص در قسمت بالا و بیرونی سینه تجربه می کنند. این نشانه ها قبل از قاعدگی بیشترین اذیت خود را دارند. اقدامات خود مراقبتی معمولاً می تواند ناراحتی مرتبط با سینه های فیبروکیستیک را کاهش دهد.انجام مراقبت های مرتبط با پستان های فیبروکیستیک در کلینیک مایو
علائم سینه های فیبروکیستیک
علائم و نشانه های پستان های فیبروکیستیک عبارت اند از:
- توده های پستانی و یا ضخیم شدن بخشی از پستان که با بافت اطراف مخلوط شده اند
- درد کلی سینه یا حساسیت به لمس
- توده های پستان که اندازه آن ها با سیکل قاعدگی متغیر است
- ترشحات غیر خونی سبز و قهوه ای تیره که بدون فشار از نوک سینه خارج می شوند
- تغییرات پستانی که در هر دو سینه مشابه هستند
- افزایش ماهانه درد سینه یا توده ها از اواسط دوره (تخمک گذاری) تا دقیقاً قبل از پریود
تغییرات فیبروکیستیک اغلب اوقات در زنان 20 تا 50 ساله اتفاق می افتد. زنان یائسه به ندرت دچار تغییرات پستان های فیبروکیستیک می شوند، مگر آنکه تحت هورمون درمانی باشند.
علت ایجاد سینه های فیبروکیستیک
علت دقیق تغییرات پستان های فیبروکیستیک مشخص نیست اما متخصصان معتقدند که هورمون های تولیدمثل، به ویژه استروژن، در ایجاد این تغییرات نقش دارند.
نوسان سطح هورمونی در طی سیکل قاعدگی می تواند موجب ناراحتی در پستان و احساس درد و تورم و حساس شدن به لمس در بخش هایی از بافت توده ای آن شود. تغییرات پستان فیبروکیستیک قبل از دورهٔ قاعدگی اذیت بیشتری دارد و با شروع قاعدگی این درد و حساسیت به لمس سینه ها کاهش می یابد یا از بین می رود.
زمانی که بافت پستان فیبروکیستیک زیر میکروسکوپ بررسی می شود، دارای اجزای مجزای زیر است:
- کیسه های گرد یا بیضی شکل پر از مایع (کیست)
- برجستگی بافت فیبری مانند اسکار (فیبروز)
- رشد بیش ازحد سلول های (هیپرپلازی) کانال شیری یا بافت های تولیدکنندهٔ شیر (لوبول ها) در سینه
- بزرگ شدن لوبول های سینه (آدنوز)
داشتن سینه های فیبروکیستیک احتمال خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی دهد.
تشخیص سینه های فیبروکیستیک
- معاینه بالینی سینه: پزشک با معاینه پستان ها و غدد لنفاوی که در ناحیه زیر گردن و زیر بغل وجود دارند به دنبال نواحی غیرعادی می گردد. اگر بر اساس بررسی سابقه پزشکی و معاینهٔ بالینی سینه تغییرات پستان طبیعی تشخیص داده شوند، ممکن است نیازی به آزمایش های اضافی نداشته باشید. اما اگر توده ای جدید پیدا شود و پزشک مشکوک به فیبروکیستیک شود، ممکن است لازم باشد چند هفته بعد از دوره قاعدگی مجدداً رجوع کنید تا معاینه از پستان های شما تکرار شود. اگر طی این معاینه تغییرات پستان از بین نرفته باشند، احتمالاً به ماموگرافی یا سونوگرافی نیاز خواهید داشت.
- ماموگرافی: اگر پزشک از روی معاینه فیزیکی وجود توده در سینه یا ضخیم شدن بافت پستان را تشخیص دهد، نیاز به ماموگرافی تشخیصی دارید تا در این روش با استفاده از اشعه ایکس بافت مشکوک پستان به تصویر کشیده شود. رادیولوژیست حین تفسیر ماموگرافی نواحی مشکوک را به دقت بررسی می کند.
- سونوگرافی: سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی تصاویری از سینه ها تولید می کند و اغلب همراه با ماموگرافی انجام می شود. اگر کمتر از 30 سال سن دارید، به جای ماموگرافی برایتان سونوگرافی تجویز می شود. سونوگرافی برای ارزیابی بافت متراکم سینه زنان جوان بهتر است. بافت متراکم بافتی است که حاوی لوبول ها، مجاری و بافت همبند (استروما) است.
- بیوپسی سینه: اگر نتایج ماموگرافی تشخیصی و سونوگرافی طبیعی باشند اما پزشک همچنان در مورد وجود توده در پستان نگران باشد، ممکن است شما را به جراح پستان ارجاع دهد تا تعیین شود که آیا نیاز به بیوپسی پستان دارید یا خیر. بیوپسی پستان روشی برای برداشتن نمونه ای کوچک از بافت پستان جهت تجزیه وتحلیل میکروسکوپی است. چنانچه حین آزمایش تصویربرداری بخشی از سینه مشکوک تشخیص داده شود، رادیولوژیست ممکن است انجام بیوپسی به کمک سونوگرافی یا بیوپسی استریوتاکتیک را توصیه کند. در بیوپسی استریوتاکتیک با استفاده از ماموگرافی مکان دقیق بیوپسی مشخص می شود.
آشنایی با درمان پستان های فیبروکیستیک
اگر هیچ علائمی ندارید یا علائم شما خفیف هستند، هیچ درمانی برای پستان های فیبروکیستیک نیاز نیست. درد شدید یا کیست های بزرگ و دردناک مربوط به پستان های فیبروکیستیک نیاز به درمان دارند.
گزینه های درمانی کیست های سینه عبارت اند از:
- آسپیراسیون با سوزن نازک: در این روش پزشک با استفاده از سوزنی به نازکی مو مایع موجود در کیست را تخلیه می کند. خالی کردن مایع، توده موجود در پستان را از بین می برد و درد را کم می کند.
- جراحی: جراحی به ندرت و در مواردی انجام می شود که توده های کیستی شکل پس از آسپیراسیون های مکرر و نظارت دقیق همچنان وجود دارند و یا مشخصاتی دارند که پزشک را حین معاینه بالینی نگران می کنند.
گزینه های درمانی برای درد سینه عبارت اند از:
- داروهای مسکن بدون نسخه، مانند استامینوفن (Tylenol، سایر برندها)، یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB و سایر برندها) یا داروهای تجویزی.
- داروهای خوراکی پیشگیری از بارداری، که سطح هورمون های قاعدگی مرتبط با تغییرات فیبروکیستیک پستان را کاهش می دهند.
درمان خانگی سینه های فیبروکیستیک
با استفاده از یکی از درمان های خانگی زیر ممکن است علائم فیبروکیستیک پستان تسکین پیدا کند:
- از سوتین محکم و محافظ (بافت پستان) استفاده کنید.
- در طول ورزش و هنگام خواب از سوتین اسپرت استفاده کنید، به ویژه اگر سینه هایتان شدیداً حساس هستند.
- مصرف کافئین را محدود یا قطع کنید. بسیاری از زنان رژیم کافئین را مفید گزارش کردند؛ هرچند، مطالعات پزشکی تاثیر کافئین بر درد سینه و سایر علائم قبل از قاعدگی را رد می کند.
- چربی رژیم غذایی خود را کاهش دهید. این کار ممکن است درد سینه یا ناراحتی مربوط به پستان فیبروکیستیک را کاهش دهد.
- هورمون درمانی بعد از یائسگی را کاهش دهید یا قطع کنید؛ البته قبل از ایجاد تغییر در داروهای تجویزی خود با پزشک مشورت کنید.
- برای تسکین ناراحتی و درد پستان از پد گرم یا بطری آب گرم استفاده کنید.
سایر درمان ها
ویتامین ها و مکمل های غذایی نیز می توانند علائم و شدت درد پستان را در برخی از زنان کاهش دهند. اگر می خواهید یکی از روش های زیر را استفاده کنید، دربارهٔ دوز و عوارض جانبی احتمالی آن با پزشک مشورت کنید:
- روغن گل پامچال: این مکمل ممکن است تعادل اسیدهای چرب در سلول های بدن شما را تغییر دهد و به این ترتیب درد سینه را کم کند.
- ویتامین E: مطالعات اولیه حاکی از اثر مثبت ویتامین E بر درد سینه زنان قبل از قاعدگی است. این زنان در دوران قاعدگی دچار نوسان درد می شوند. در یکی از پژوهش ها مشخص شد که مصرف 200 واحد بین المللی (IU) ویتامین E دو بار در روز به مدت دو ماه موجب بهبود علائم در زنان مبتلا به درد قاعدگی پستان می شود؛ البته این مکمل پس از چهار ماه هیچ مزایای دیگری نداشت.
حداکثر دوز مصرفی ویتامین E برای بزرگسالان بالای 18 سال، زنان باردار و زنان شیرده مقدار هزار میلی گرم (یا 1500 IU) به صورت روزانه است.اگر برای درد پستان از مکمل استفاده می کنید، چنانچه پس از چند ماه هیچ تاثیر مثبتی از آن مشاهده نکردید مصرف مکمل را قطع کنید. هر بار فقط از یک مکمل استفاده کنید تا دقیقاً مطمئن شوید که کدام مکمل باعث تسکین درد شما می شود.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد
اکثر تغییرات پستان های فیبروکیستیک طبیعی هستند. هرچند، در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- ایجاد توده ای جدید یا بخش ضخیم و برجسته در پستان
- درد مداوم یا بدتر شدن درد در ناحیه ای خاص از پستان
- ادامه تغییرات پستان پس از اتمام قاعدگی
- پزشک توده پستان شما را قبلاً ارزیابی کرده است اما حالا به نظر می آید این توده بزرگ تر شده یا تغییر کرده است
آمادگی برای ملاقات با پزشک
احتمالاً اول به پزشک خانوادگی، پرستار متخصص یا پزشک عمومی خود مراجعه خواهید کرد. در برخی موارد، بر اساس معاینات بالینی پستان یا نتایج آزمایش های تصویربرداری ممکن است به متخصص سلامت پستان ارجاع داده شوید.
ارزیابی اولیه بر اساس سابقهٔ پزشکی شما انجام می گیرد. پزشک در مورد علائم شما، ارتباط آن ها با سیکل قاعدگی و هرگونه موارد مرتبط دیگر با شما صحبت خواهد کرد.
برای مراجعه به پزشک لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- تمام علائم خود، حتی اگر ارتباطی به دلیل ملاقات شما با پزشک نداشته باشند.
- اطلاعات شخصی مهم، از جمله تاریخ و نتیجهٔ ماموگرافی های قبلی
- تمام داروها، ویتامین ها، دارو های گیاهی و مکمل های مصرفی
سوالاتی که باید از پزشک بپرسید
- چه چیز باعث علائم من شده است؟
- آیا بیماری من خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد؟
- چه آزمایش هایی باید انجام بدهم؟
- چه درمانی بیشترین تاثیر را خواهد داشت؟
- چه جایگزین هایی برای رویکرد درمانی پیشنهادی شما وجود دارد؟
- آیا محدودیت هایی وجود دارد که باید آن ها را رعایت کنم؟
- آیا مطالب چاپ شده ای وجود دارد که بتوانم با خود ببرم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد
- چه علائمی دارید و چه مدت است که به این علائم مبتلا شده اید؟
- آیا در سینه خود احساس درد دارید؟ در این صورت، شدت درد چقدر است؟
- آیا این علائم اختصاص به یک یا هردو سینه تان دارد؟
- آخرین ماموگرافی تان چه زمانی بوده است؟
- آیا تابه حال سرطان سینه یا ضایعات پیش سرطانی سینه داشته اید؟
- آیا در خانواده خود سابقه سرطان دارید؟
