پوست ، مو و ناخن
شوره سر حالتی شایع است که باعث می شود پوست اسکالپ (فضای آناتومیک پوست سر از رستنگاه مو تا گردن) تکه تکه بریزد. این حالت مسری و وخیم نیست اما می تواند خجالت آور باشد و درمانش دشوار است.شوره خفیف با یک شامپوی ملایم روزانه درمان می شود. اگر این راه موثر نبود، یک شامپوی درمانی می تواند کمک کند اما علائم شوره ممکن است دوباره برگردد.این مشکل به عنوان فرم ملایمی از درماتیت سبوره ای در نظر گرفته شده است. درماتیت سبوره ای در کودکان کرادل کپ (Cradle Cap) نامیده می شود.
آشنایی با علائم شوره سر
علائم و نشانه های شوره شامل موارد زیر هستند:
- پوسته شدن اسکالپ، مو، ابرو، ریش یا سبیل، و شانه ها
- خارش اسکالپ
- اسکالپ پوسته شده و زبر در نوزادان دارای کرادل کپ
اگر مضطرب باشید علائم و نشانه ها می توانند بسیار شدیدتر باشند و همچنین گرایش دارند در فصول سرد و خشک بیشتر خود را نشان دهند.
شوره می توانند چند دلیل ایجاد شود:
- پوست چرب و آسیب دیده
- شستشوی ناکافی با شامپو
- قارچی مانند مخمر (malassezia) که از چربی اسکالپ بزرگسالان تغذیه می کند.
- پوست خشک
- حساسیت به محصولات مراقبتی برای مو (درماتیت تماسی)
- شرایط پوستی دیگر مانند پسوریازیس و اگزما
عوامل خطرساز شوره سر
- سن: شوره معمولاً در ابتدای بزرگسالی آغاز می شود و تا میانسالی ادامه دارد. این بدان معنی نیست که بزرگسالان مسن تر شوره نخواهند داشت. برای بعضی افراد این مشکل می تواند مادام العمر باشد.
- جنسیت: بخاطر این که شوره در بیشتر مردان دیده می شود برخی از محققان بر این باورند که ممکن است هورمون های مردانه در بروز آن نقش ایفا کنند.
- بیماری های خاص: پارکینسون و بیماری های دیگری که بر سیستم عصبی تاثیر می گذارند نیز به نظر ریسک بروز شوره را افزایش می دهند. HIV یا یک سیستم ایمنی ضعیف هم به همین ترتیب عمل می کنند.
یک پزشک اغلب می تواند به سادگی با دیدن مو و اسکالپ شما این مشکل را تشخیص دهد.
آشنایی با درمان شوره سر
خارش و پوسته شدن را تقریباً همیشه می تواند کنترل شود. در شوره های خفیف اولین تلاش آبکشی روزانه با یک شامپوی ملایم برای کاهش چربی و ترمیم سلول های پوست است. در صورتی که این عمل موثر نبود از یک شامپوی ضد شوره درمانی استفاده کنید. شاید لازم باشد بیش از یک شامپو مصرف کنید تا روند درمانی موی خود را پیدا کنید. همچنین احتمالاً باید از درمان بلند مدت یا مکرر استفاده کنید.
اگر بخاطر مصرف یک محصول دچار خارش، سوزش، قرمزی یا سوختگی شدید مصرف آن را متوقف کنید. در صورت بروز واکنش آلرژیک مانند راش، کهیر یا اختلال تنفسی سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
شامپوهای ضد شوره بر اساس داروی موجود در آن ها طبقه بندی می شند:
- شامپوهای پیریوتین زینک (DermaZinc, Head & Shoulders, Jason Dandruff Relief 2, 1). این شامپوها حاوی عامل آنتی باکتریال و آنتی فانگال زینک پیریوتین هستند.
- شامپوهای بر پایه ی قطران (Neutrogena T/Gel). قطران زغال سنگ سرعت مرگ و پوسته شدن سلول ها در اسکالپ را کند می کند. اگر رنگ موهای تان روشن است، ممکن است این شامپوها باعث رنگ زدایی شوند. همچنین می توانند اسکالپ را به نور خورشید حساس تر کنند.
- شامپوهای حاوی سالیسیلیک اسید (Neutrogena T/Sal, Baker’ P&S, …). این محصولات به رفع شوره کمک می کنند.
- شامپوهای سلنیوم سولفید (Head & Shoulders Intensive, Selsun Blue, …). این شامپوها دارای عامل آنتی فانگال هستند. این محصولات را مستقیماً استفاده کرده و پس از شستشو به خوبی آبکشی نمایید زیرا می توانند رنگ مو و اسکالپ را از بین ببرند.
- شامپوهای کتوکونازول (Nizoral A-D). این شامپو برای از بین بردن قارچ عامل شوره که در اسکالپ زندگی می کند استفاده می شود. این محصول به صورت تجویزی و همچنین بدون نسخه موجود است.
در صورت موثر بودن یک نوع از این شامپوها و بی اثر شدنش بعد از مدتی، از شامپوی جایگزین استفاده کنید.
درمان خانگی شوره سر
شما می توانید در جهت کاهش ریسک بروز این مشکل یا کنترل آن گام بردارید:
- بیاموزید چگونه استرس تان را مدیریت کنید: استرس بر کل سلامتی شما اثر می گذارد و شما را مستعد پذیرش شرایط و بیماری های متعدد می کند. حتی می تواند باعث ایجاد شوره یا علائم بد تر از آن شود.
- بر اساس یک رژیم سالم غذا بخورید: رژیمی که به اندازه ی کافی زینک، ویتامین های بی و انواع مشخص چربی ها را دارد می تواند از بروز شوره پیشگیری کند.
- بارها شامپو کنید: اگر دارای اسکالپ چرب هستید، شامپو کردن روزانه می تواند از بروز شوره جلوگیری کند.اسکالپ را به آرامی ماساژ دهید تا پوسته ها نرم شوند و سپس به خوبی آبکشی کنید.
- کمی آفتاب بگیرید: نور خورشید می تواند برای کنترل شوره مفید باشد اما به خاطر این که قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش خورشید می تواند به پوست تان آسیب بزند و خطر ابتلا به سرطان پوست را بالا ببرد، هرگز حمام آفتاب نگیرید. در عوض زمان کمی را در بیرون سپری کنید و حتماً از کرم ضد آفتاب روی صورت و بدنتان استفاده کنید.
- استفاده از محصولات فرم دهنده ی مو را محدود کنید. این محصولات می توانند روی مو و پوست اسکالپ انباشته شوند و آن ها را چرب تر کنند.
داروی جایگزین
مطالعات اندکی نشان داده است که روغن درخت چای می تواند شوره را کاهش دهد اما مطالعات بیشتری در این زمینه لازم است.
روغن درخت چای که از برگ درخت چای استرالیایی (Maleleuca alternifolia) بدست می آید برای قرن ها به عنوان عامل گندزدا، آنتی بیوتیک و آنتی فانگال استفاده شده است. این محصول در تعداد زیادی از شامپوهای موجود در فروشگاه های مواد غذایی طبیعی یافت می شود. این روغن می تواند در برخی از افراد واکنش های آلرژیک ایجاد کند.
آماده شدن برای ملاقات با پزشک
بیشتر موارد نیازی به مراقبت پزشکی ندارند. در صورتی که با استفاده ی منظم از یک شامپوی ضد شوره ی بدون نسخه وضعیت تان بهبود نیافت باید به یک متخصص پوست (درماتولوژیست) سر بزنید.
برای تشخیص این مشکل نیازی به هیچ گونه آمادگی خاص برای دیدن یک پزشک متخصص نیست. دکتر شما احتمالاً به سادگی با دیدن اسکالپ و پوست شما شوره را تشخیص می دهد. اگر از یک محصول مراقبتی جدید برای موهای خود استفاده می کنید، آن را با خود ببرید و درباره آن با دکترتان صحبت کنید تا بتواند بفهمد آیا آن محصول باعث ایجاد شوره شده است.
