روانشناسی و روانپزشکی
2.89
نوشته شده توسط زوپ

زمان مطالعه 10 دقیقه
حواس پرتی

حواس ‌پرتی : به خطاهای مختصر و ناگهانی هوشیاری حواس‌پرتی گویند که بیشتر در کودکان رایج است. کسی که دچار حواس‌پرتی می‌شود گویی برای چند ثانیه به فضا خیره شده است . این نوع حواس‌پرتی معمولاً با آسیب جسمی همراه نیست. حواس پرتی را می‌توان با داروهای ضد پرتی حواس کنترل نمود. کودکانی که دچار حواس‌پرتی می‌شوند انواع دیگری از آن را نیز تجربه می‌کنند. در بسیاری از کودکان حواس پرتی در دوران نوجوانی برطرف می‌شود.

علائم حواس ‌پرتی

خیرگی محض از نشانه‌های حواس‌پرتی ساده بود که ممکن است با بی‌توجهی اشتباه گرفته شود که معمولاً 10 تا 15 ثانیه طول کشیده و بدون سردرگمی، خواب‌آلودگی، سردرد متعاقب است.

علائم و نشانه‌های حواس‌پرتی عبارتند از:

  • توقف ناگهانی حین حرکت بدون افتادن
  • روی هم فشردن لب‎ها
  • تیک پلک چشمی
  • حرکات جویدنی
  • مالش انگشت
  • حرکات مختصر دستان

حواس‌پرتی عموما 10 تا 15 ثانیه طول می کشد و بلافاصله برطرف می‌شود. پس از آن هم هیچ یادی از آن باقی نمی‌ماند. برخی افراد چندین دفعه در روز به آن دچار می‌شوند که مدرسه و فعالیت‌های روزمره‌شان را مختل می‌کند. ممکن است یک کودک برای مدتی دچار حواس پرتی شده باشد بدون این که بزرگسالان متوجه آن شوند چرا که زمان حواس‌پرتی کوتاه است. افت یادگیری در کودک ممکن است اولین نشانه این اختلال باشد. معلمان شاید بگویند که کودک نمی‎تواند به خوبی توجه کند.

علت ایجاد حواس ‌پرتی

معمولاً حواس‌پرتی علت خاصی ندارد. بسیاری از کودکان زمینه ژنتیکی آن را در خود دارند. تنفس سریع (تند نفس کشیدن) می‌تواند از موجبات حواس‌پرتی باشد. به طور کلی, حواس پرتی ناشی از تکانه‌های الکتریکی غیرعادی سلول‌های عصبی(نورون‎های) مغزی است. سلول‌های عصبی مغزی معمولاً سیگنال‌های الکتریکی و شیمیایی را از طریق سیناپس‎هایی که آنها را به هم وصل می‌کند ارسال می دارند و افراد حواس‌پرت فعالیت معمول الکتریکی مغزی آنها تغییر می‌کند.  در حین حواس‌پرتی, این سیگنال‌های الکتریکی طی یک الگوی سه ثانیه ای مکرراً تکرار می‌شوند.

افراد حواس‌پرت دچار تغییراتی در سطوح پیام رسانان شیمیایی نیز می‌شوند که در واقع به ارتباط بین سلول‌های عصبی با یکدیگر کمک می‌کند( انتقال‌دهندگان عصبی) حواس‎پرتی در کودکان شایع‌تر است و بسیاری از کودکان کم کم طی چند ماه تا چند سال این مسئله برایشان مرتفع می‌شود. بعضی از کودکان دچار حواس‌پرتی همچنین حواس‌پرتی کامل (تونی کلونیک) را نیز تجربه می‌کنند.

عوامل خطر در حواس ‌پرتی

علل خاصی در کودکان حواس‌پرت رایج است از جمله:

سن. حواس‌پرتی بین کودکان چهار تا 10 سال رایج تر است.

جنسیت. به طور کلی, حملات بیماری در پسران فراگیرتر بود ولی حواس‌پرتی در دخترها رایج‌تر است.

سابقه حملات بیماری همراه با تب. نوزادان و کودکانی که دچار حملات بیماری با تب هستند احتمال ابتلا به حواس‌پرتی بیشتری دارند.

اعضای خانواده که دچار حملات بیماری هستند. حدوداً نیمی از کودکانی که دچار حواس پرتی می‌شود یک فامیل نزدیک دچار حملات بیماری دارند

شرایط دشوار

درحالی‌که حواس‌پرتی بسیاری از کودکان برطرف می‌شود بعضی:

  • در تمام زندگی حواس‌پرتی دارند
  • سرانجام دچار تشنج از جمله حواس‌پرتی کامل می‌شوند

سایر شرایط دشوار عبارتند از

  • دشواری در یادگیری
  • مشکلات رفتاری
  • انزوای اجتماعی

آمادگی جهت دیدن پزشک

احتمالاً شما ابتدا به پزشک خانواده خود یا یک پزشک عمومی مراجعه می‌کنید. با این حال, شما را احتمالاً به یک متخصص اعصاب و روان ارجا خواهد داد. در ادامه اطلاعاتی جهت آماده شدن برای ملاقات ارائه می‌شود:

آنچه که می‌توانید انجام بدهید

  • علائمی که کودک شما به آن دچار شده را یادداشت کنید. حتی آنهایی که مرتبط با بیماری به نظر نمی‌رسد.
  • لیستی از تمام داروها، ویتامین‌ها و مکمل‎هایی که شما یا کودکتان مصرف می‌کند تهیه نمایید.
  • سؤالاتی که می‌خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت نمایید.
  • آماده کردن لیستی از سؤالات مد نظرتان باعث صرفه‌جویی در وقت می‌شود.

سوالاتی که باید درمورد حواس ‌پرتی از پزشک خود بپرسید

  • محتمل‌ترین علت این علائم چیست؟
  • آیا علل ممکن دیگری هم وجود دارد؟
  • به چه آزمایشاتی نیاز داریم؟ آیا برای این آزمایشات آمادگی خاصی مورد نیاز است؟
  • این بیماری موقتی و یا طولانی مدت است؟
  • چه روش های درمانی‎ای وجود دارد، کدامیک را توصیه می‌کنید؟
  • درمان این بیماری چه اثرات جانبی به همراه دارد؟
  • آیا جایگزینی هم برای داروی تجویزی شما وجود دارد؟
  • آیا جایگزین عمومی هم برای داروی تجویزی شما است؟
  • آیا ممکن است کودک من در کنار این بیماری غده بدخیمی نیز داشته باشد؟
  • چه مدت کودکم باید این داروها را استفاده کند؟
  • آیا نیاز است تا فعالیت‌هایی را ممنوع کنم؟ آیا کودک من می‌تواند در فعالیت‌های بدنی نظیر فوتبال, فوتبال آمریکایی و شنا شرکت کند؟
  • آیا بروشور و یا کاتالوگی که بتوانم با خود ببرم در اختیار دارید؟ چه سایت‌هایی را توصیه می‎کنید؟

از پرسیدن سؤالات دیگری که دارید نهراسید.

آنچه که باید از پزشک انتظار داشت

احتمالاً پزشک شما سؤالات متعددی بپرسد مثل:

  • چه زمانی علائم شما آغاز شد؟
  • معمولاً چند وقت یکبار این علایم ظاهر می‌شوند؟
  • آیا می‌توانید یکی از همین اختلالات را توصیف کنید؟
  • حواس پرتی شما چقدر به طول می‌انجامد؟
  • آیا کودک شما می‌داند پس از حواس‌پرتی چه رخ داده است؟

آزمایش و تشخیص

پزشک شما درباره جزئیات حواس‌پرتی شما می‌پرسد و یک آزمایش جسمی را ترتیب می‌دهد نظیر این آزمایشات:

  • .E.E.G این آزمایش بی‎درد امواج فعالیت الکتریکی مغز افراد را اندازه می‌گیرد. امواج مغزی از طریق الکترودهای کوچکی که با خمیر و یا کلاه لاستیکی بر روی جمجمه قرار می‌گیرند به ماشین EEG منتقل می‌شوند. شاید از کودکتان بخواهند تا تند تند نفس بکشد یا به چراغ‌های چشمک‌زن نگاه کند تا بیماری تحریک شود. در حین حمله بیماری, الگو EEG از الگوی عادی متفاوت خواهد بود.
  • اسکن مغزی. آزمایشاتی نظیر MRI تصویر دقیقی از مغز ارائه داده که سایر مشکلات نظیر سکته تومور مغزی را رفع می‌کند .با پزشک خود  در مورد استفاده از مسکن ها و آرامش‌بخش ها صحبت کنید چرا که کودک شما باید زمان طولانی را یکجا بنشیند.

 دارویی و درمان حواس ‌پرتی

پزشک شما ابتدا میزان کمی از داروهای ضد این بیماری را تجویز کرده و کم‌کم میزان آن را بالا می‌برد تا حملات را کنترل کند. بیشتر کودکان می‌توانند تحت نظارت پزشک, داروهای ضد بیماری را کنار گذاشته البته پس از دوسال گذشتن از حواس‌پرتی .

داروهایی که برای حواس‌پرتی تجویز می‌شوند عبارتند از:

اتوسوگزیمید(زارونتین) . این دارو معمولاً اولین دارویی است که پزشکان درمان حواس‌پرتی را با آن شروع می‌کنند و در بیشتر موارد موثر واقع می شود.

والپروک اسید(دپاکین). معمولاً پزشکان به زنان باردار یا نزدیک وضع حمل این دارو را تجویز نمی‌کنند چرا که این دارو احتمال ابتلا نوزاد به نواقص مادرزادی را بالا می‌برد . بانوانی که سایر داروها بر آنها موثر واقع نمی‌شود باید در مورد خطرات احتمالی با پزشکی گفت‌وگو کنند.

لاموتریجین(لامیکتال). برخی مطالعات حاکی از این است که این دارو تأثیر کمتری نسبت به دو داروی پیشین داشته ولی اثرات جانبی آن نیز کمتر است.

 زمان مراجعه به پزشک

به دیدن پزشک بروید

  • اولین بار که متوجه حواس‌پرتی شدید
  • اگر این حواس‌پرتی نوعی متفاوت است
  • اگر با استفاده از داروهای ضد حواس‌پرتی همچنان دچار این مشکل هستید

به دنبال درمان فوری پزشکی باشید

  • اگر رفتارهای غیر ارادی طولانی‌مدتی مشاهده می‌کنید مثل خوردن و حرکت کردن بدون آگاهی یا دچار سردرگمی بلندمدت شده‌اید که همگی از دلایل بیماری هستند و به آن صرع می‌گویند.
  • پس از حملات حواس‌پرتی که بیش از پنج دقیقه طول می‌کشد

 سبک زندگی و درمان خانگی

شخص حواس‌پرت ممکن است از یک دستبند پزشکی برای تشخیص علل اورژانسی پزشکی استفاده کند. این دستبند باید اعلام کند که در حالت اورژانسی به چه کسی مراجعه کرده و چه داروهایی مصرف کند. باید معلمان, مربیان و مراقبان کودکان را نیز در مورد حواس‌پرتی مطلع ساخت.

سازگاری و پشتیبانی

حتی پس از درمان نیز , حواس پرتی بخش‌هایی از زندگی کودکتان مثل میزان توجه و یادگیری را متأثر می‌کند. او باید قبل از رانندگی,  برای مدت زمان قابل قبولی از مشکل حواس‌پرتی خود رها شده باشد. خوب است تا با افرادی که  شرایطی نظیر شرایط شما را دارند نیز گفت‌وگو کنید. در کنار کمک رساندن به یکدیگر ممکن است پیشنهادات یا توصیه‌هایی داشته باشند که تاکنون نمی‌دانستید. سازمان صرع و غش یک گروه پشتیبانی و حلقه حمایتی آنلاین برای نوجوانان و بزرگسالان و والدین کودکان مبتلا به حواس‌پرتی تشکیل داده است. برای برقراری ارتباط می‌توانید با شماره 8003321000 تماس گرفته و یا از سایت آن بازدید نمایید. همچنین احتمال دارد که پزشک شما از گروه‌های پشتیبانی در منطقه شما اطلاعاتی داشته باشد.