تعریف

تمامی افراد درد شکمی را گاه و بی گاه تجربه کرده اند. اصطلاحات دیگری نیز برای توصیف درد شکمی به کار برده می شود مثل دل درد، شکم درد، معده درد و ... . درد شکمی ممکن است شدید یا خفیف باشد، ممکن است دائم یا موقت باشد. درد شکمی ممکن است در یک بازه کوتاه زمانی رخ بدهد (حاد)، یا اینکه هفته ها و ماه ها به طول انجامد (مزمن).

اگر درد شکمی شما تا حدی شدید است که قادر نیستید بدون درد جا به جا شوید یا نمی توانید آرام یک جا بنشینید مگر در یک حالت خاص، هر چه سریع تر با پزشک خود تماس بگیرید.

اگر درد با نشانه ها و علائم نگران کننده دیگری نظیر تب، اسهال خونی و یا درد در هنگام لمس همراه است به فکر درمان باشید.

علل

درد شکمی علل بالقوه زیادی دارد. بسیاری از آن ها مثل درد ناشی از گاز معده یا کشش ماهیچه ای جدی نیستند. اما انواع دیگر آن اصولا به مراقبت های درمانی احتیاج دارند.

محل درد شکمی اغلب می تواند نشانه خوبی از علت آن باشد. گاهی اوقات درد شکمی ممکن است به اَشکالی غیر منتظره ظاهر شود و دلیل آن معلوم نباشد. با این وجود بهتر است با توجه به محل درد، درد شکمی را بررسی کنیم.

شرایطی که در اینجا بیان می شود ممکن است باعث گسترش درد شکمی شود، که در واقع نوعی درد است که در یک محل متمرکز نمی باشد:

  • آپاندیس
  • بیماری کرون
  • کتواسیدوز دیابتی (افزایش میزان کتون ها در خون)
  • دیورتیکولیت
  • ضربه
  • انسداد روده
  • ورود بخشی از روده به بخشی دیگر (در اطفال)
  • سندوم روده تحریک پذیر
  • مسمومیت ناشی از سرب
  • لنفادنیت مزانتر (التهاب غدد لنفاوی روده در قسمت لایه های غشایی که وظیفه آن ها نگهداشتن اندام های شکم در جای خود است)
  • پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
  • بیماری التهابی لگن (عفونت اندام های تولید مثل زنانه)
  • پریتونیت یا التهاب صفاق (عفونت آستر شکمی)
  • کم خونی سلول داسی شکل
  • کشیدگی ماهیچه های شکم
  • آنوریسم شریان آئورت سینه ای
  • کولیت اولسرو
  • اورمی (تجمع مواد زاید در خون)
  • عفونت مجاری ادراری
  • گاستروانتریت ویروسی (التهاب معده)

 

شرایط زیر اغلب باعث درد در ناحیه زیرین شکم می شود که گاهی به آن درد لگن می گویند:

  • آپاندیس
  • سیستیت (التهاب مثانه)
  • دیورتیکولیت
  • مشکلات مرتبط با گردنه رحم مانند عفونت، التهاب یا رشد توده ها
  • اندومتریوز
  • انسداد روده
  • میتل اشمرز (درد مرتبط با تخمک گذاری)
  • کیست های تخمدان
  • بیماری التهاب لگنی (عفونت اندام های تولید مثل زنانه)
  • سالپنژیت (التهاب لوله های فالوپ)

 

شرایط زیر اغلب موجب درد ناحیه بالایی شکم می شود:

  • آنژین (کاهش جریان خون به قلب)
  • آپاندیس
  • کلانژیت (التهاب مجرای صفراوی)
  • کوله سیستیت (التهاب کیسه صفرا)
  • دئودنیت (تورم ناحیه ابتدائی روده کوچک)
  • هپاتیت
  • بیماری رفلاکس معده به مری
  • حمله قلبی
  • هپاتیت (التهاب کبد)
  • انسداد روده
  • ایسکمی مزانتر (کاهش جریان خون به روده ها)
  • لنفوم غیر هوچکین
  • درد معده بدون زخم
  • پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
  • زخم گوارشی
  • پریکاردیت (التهاب بافت های قلب)
  • پلورزی (التهاب غشا اطراف ریه)
  • ذات الریه
  • پنوموتوراکس (روی هم آمدن شش ها به دلیل نشت هوا به داخل جداره قفسه سینه)
  • تنگی دریچه پیلور (در شیرخواران)
  • آنوریسم شریان آئورت سینه ای

 

شرایط زیر باعث ایجاد درد در وسط شکم می شود:

  • آپاندیس
  • کتواسیدوز دیابتی (افزایش میزان کتون ها در خون)
  • ضربه
  • انسداد روده
  • ترومبوز مزانتر (لخته در وریدی که خون را از روده ها خارج می کند)
  • پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
  • آنوریسم شریان آئورت سینه ای
  • اورمی (تجمع مواد زاید در خون)

 

شرایط زیر باعث ایجاد درد در قسمت چپ و پایین شکم می شود:

  • آپاندیس
  • سرطان
  • بیماری کرون
  • دیورتیکولیت
  • مشکلات گردنه رحم مانند عفونت، التهاب و رشد توده ها
  • اندومتریوز
  • فتق کشاله ران
  • ضربه
  • انسداد روده
  • عفونت کلیه
  • سنگ کلیه
  • میتل اشمرز (درد مرتبط با تخمک گذاری)
  • کیست های تخمدان
  • التهاب غدد سمینال وزیکول
  • آنوریسم شریان آئورت سینه ای
  • پارگی روده بزرگ
  • آبسه های لوله فالوپ و تخمدان
  • کولیت اولسرو

 

شرایط زیر باعث ایجاد درد در ناحیه چپ و بالای شکم می شوند:

  • آنژین (کاهش جریان خون به قلب)
  • سرطان
  • دیوریتکولیت
  • امپیم (عفونت غشا اطراف شش ها)
  • بزرگی طحال
  • تجمع مدفوع (یبوست)
  • گاستریت (تورم غشا معده)
  • حمله قلبی
  • فتق هیاتال
  • ضربه
  • عفونت کلیه
  • سنگ کلیه
  • پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
  • ذات الریه
  • انفارکت ریه (قطع شدن جریان خون به شش ها)
  • تنگی دریچه پیلور معده (در شیرخواران)
  • پارگی طحال
  • زونا (بیماری ویروسی اعصاب)
  • عفونت طحال
  • آبسه طحال (حفره چرکی در طحال)
  • آنوریسم شریان آئورت سینه ای
  • پارگی روده بزرگ

 

شرایط زیر باعث ایجاد درد در ناحیه پایین و راست شکم می شود:

  • آپاندیس
  • سرطان
  • کوله سیستیت (التهاب کیسه صفرا)
  • دیورتیکولیت
  • مشکلات گردنه رحم مثل عفونت گردنه و التهاب و رشد توده ها
  • اندومتریوز
  • فتق کشاله ران
  • ضربه
  • انسداد روده
  • عفونت کلیه
  • سنگ کلیه
  • میتل اشمرز (درد مرتبط با تخمک گذاری)
  • کیست های تخمدان
  • سالپنژیت (التهاب لوله های فالوپ)
  • التهاب غدد سمینال وزیکول
  • آنوریسم شریان آئورت سینه ای
  • آبسه های لوله فالوپ و تخمدان (یک حفره چرکی درگیر کننده لوله فالوپ و تخمدان)
  • گاستروانتریت ویروسی (التهاب معده)

 

شرایط زیر باعث ایجاد درد در ناحیه راست و بالای شکم می شود:

  • آپاندیس
  • کلانژیت (التهاب مجرای صفراوی)
  • دیوریتکولیت
  • دشواری دفع مدفوع (یبوست)
  • سرطان کیسه صفرا
  • هپاتیت
  • گاستریت (التهاب غشا معده)
  • هپاتیت (التهاب کبد)
  • فتق هیاتال
  • ضربه
  • انسداد روده
  • سرطان کلیه
  • عفونت کلیه
  • سنگ کلیه
  • آبسه کبد (حفره چرکی در کبد)
  • سرطان کبد
  • همانژیوم کبد
  • سرطان لوزالمعده
  • پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
  • زخم گوارشی
  • پریکاریت (التهاب بافت های اطراف قلب)
  • پلورزی (تورم غشا اطراف شش ها)
  • ذات الریه
  • انفارکت ریه (قطع جریان خون به شش ها)
  • تنگی دریچه پیلور معده (در شیرخواران)
  • زونا (بیماری ویروسی اعصاب)
  • سرطان معده

زمان مراجعه به پزشک

اگر درد شکم شما نگران کننده بوده یا بیش از چند روز به طول انجامید برای دیدن پزشک خود وقت بگیرید.

تا آن هنگام راه هایی را برای تسکین درد خود پیدا کنید. مثلا اگر درد شما با سوءهاضمه همراه است کمتر غذا بخورید. از مصرف داروهای بدون نسخه مثل آسپرین یا ایپوپروفن (ادویل، موترین و ...) اجتناب کنید. چرا که این داروها موجب تحریک معده شده که ممکن است موجب شدیدتر شدن درد شکمی شود.