تعریف

تهوع و استفراغ علائم رایجی هستند که عوامل متعددی باعث پدید آمدن آنها می شود. رایج ترین علت آن ها التهاب ویروسی معده است که اغلب با آنفولانزای معده یا تهوع صبحگاهی اوایل بارداری اشتباه گرفته می شود.

داروهای زیادی می تواند منجر به تهوع و استفراغ شود و همچنین بیهوشی عمومی برای جراحی نیز باعث بروز این حالت می شود. به ندرت تهوع و استفراغ حاکی از مشکل حاد و تهدید کننده ای است.

علل

تهوع و استفراغ ممکن است هم زمان یا به طور مجزا رخ دهند. علل رایج آن عبارتند از:

• شیمی درمانی
• گاسترو پارزی (شرایطی که در آن ماهیچه های دیواره معده به درستی عمل نکرده و عمل هضم را مختل می کنند)
• بیهوشی عمومی
• انسداد روده
• میگرن
• تهوع صبحگاهی
• تهوع ناشی از حرکت (با کمک های اولیه رفع می شود)
• ویروس روتا
• گاستروانتریت (آنفولانزای معده)
• التهاب عصب دهلیزی

سایر عوامل تهوع و استفراغ این موارد هستند:

• مصرف الکل
• آنافیلاکسی (در کودکان)
• بی اشتهایی عصبی
• آپاندیسیت
• سرگیجه خوش خیم وضعیتی (BPPV)
• عوامل سرطانی و غیر سرطانی
• پرخوری عصبی
• ضربه مغزی
• التهاب کیسه صفرا
• بیماری کرون (Crohn's disease)
• سندرم استفراغ دوره ای
• افسردگی
• سرگیجه
• کتواسیدوز دیابتی
• عفونت گوش (گوش میانی)
• مسمومیت غذایی
• اختلال اضطراب فراگیر
• رفلاکس معده به مری (GERD)
• حمله قلبی
• نارسایی قلبی
• هپاتیت
• تب بالا (در کودکان)
• هیدروسفالی (یک اختلال مادر زادی مغزی)
• هایپر تیروئید (پرکاری تیروئید)
• کم کاری پارا تیروئید
• ایسکمی روده
• انسداد روده
• هماتوم داخل جمجمه ای (Intracranial hematoma)
• پیچیدگی روده (در کودکان)
• سندرم سوزش روده
• سرطان کبد
• نارسایی کبد
• داروها (مثل آسپرین، ضد التهاب غیر استروئیدی، ضد بارداری ، دیژیتال، مواد مخدر و آنتی بیوتیک ها)
• بیماری منیر (Meniere's disease)
• مننژیت
• آلرژی به شیر (در نوزادان و کودکان)
• سرطان لوزالمعده
• التهاب لوزالمعده
• زخم گوارشی
• تومور کاذب مغزی
• تنگی دریچه پیلور (در نوزادان)
• پرتو درمانی
• درد شدید
• آسیب مغزی

زمان مراجعه به پزشک

با 115 یا مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید

اگر تهوع و استفراغ با علائمی نظیر علائم زیر همراه بود به درمان اورژانسی نیاز دارید:

• درد سینه
• انقباض یا درد شدید شکمی
• تاری دید
• غش
• گیجی
• سردی و رنگ پریدگی پوست
• تب بالا و سفت شدن گردن
• وجود مواد دفعی یا بوی مدفوع در استفراغ

به دنبال درمان های اورژانسی باشید

از کسی بخواهید که شما را به مرکز فوریت های پزشکی یا اورژانس برساند اگر:

• تهوع و استفراغ با سردرد شدید همراه است خصوصا اگر چنین سردردی را قبلا تجربه نکرده اید
• اگر برای 12 ساعت یا بیشتر نتوانسته اید چیزی بخورید یا بنوشید. یا کودک شما بیشتر از 8 ساعت است که تحمل مایعات ندارد
• علایم کم آبی دارید مثل تشنگی، خشکی دهان، کم ادراری، ادارار تیره، ضعف، سرگیجه یا سبکی سر حین ایستادن
• استفراغ شما حاوی خون است، رنگش متمایل به قهوه ای و یا سبز است

از مطب پزشک خود وقت بگیرید اگر:

• تهوع و استفراغ بیش از دو روز در بزرگسالان،24 ساعت در کودکان زیر 2 سال یا 12 ساعت در نوزادان به طول انجامید
• دوره ی تهوع و استفراغ شما بیش از یک ماه طول کشید
• همراه با تهوع و استفراغ، کاهش وزن ناخواسته را نیز تجربه کرده اید

تا وقتی که زمان ملاقات شما با پزشک فرارسد، از درمان های خانگی استفاده کنید مثلا:

• به خودتان سخت نگیرید. فعالیت خیلی زیاد و به اندازه کافی استراحت نکردن ممکن است تهوع را وخیم تر کند.
• به میزان کافی آب مصرف کنید. مقدار کمی نوشیدنی های سرد، ترش یا گاز دار، مثل نوشیدنی زنجبیل، لیموناد و آب بنوشید. چای نعنا هم می تواند مفید باشد.
• از بوهای شدید و سایر محرک ها اجتناب کنید. بوهای آشپزی و غذا، عطر، اتاق شلوغ، گرما، رطوبت، چراغ های چشمک زن، و رانندگی از تشدید کننده های تهوع و استفراغ هستند.
• غذاهای سبک مصرف کنید. با غذاهایی که به سادگی هضم می شوند شروع کنید مثل ژلاتین، کلوچه و نان تست. اگر با این غذاها مشکلی نداشتید، از غذاهایی نظیر برنج، میوه، نوشیدنی های گاز دار و مواد شور و حاوی پروتئین بالا استفاده کنید. از غذاهای چرب و تند پرهیز کنید. تا 6 ساعت بعد از آخرین استفراغ از غذاهای جامد استفاده نکنید.
• از داروهای تهوع ناشی از حرکت می توانید بدون نسخه (OTC)استفاده کنید. اگر می خواهید به سفر بروید، داروهای بدون نسخه ی تهوع حرکت مثل درامامین یا راگبی تراول سیکنس می توانند موجب تسکین معده ی شما شود. برای سفرهای طولانی تر مثل سفر های دریایی از پزشک خود بخواهید تا برای شما چسب های تهوع حرکت تجویز کند، مثل اسکپولامین (ترانزدرم اسکوپ).

اگر حالت تهوع شما به خاطر بارداری است، صبح، قبل از بیرون آمدن از تختخواب چند تکه بیسکویت بخورید.