زنان ، زایمان و نازایی
عفونت مخمری واژن نوعی عفونت قارچی است که باعث سوزش، ترشح و خارش شدید واژن و مهبل بافت های دهانه واژن می شود.عفونت مخمری واژن که کاندیدیازیس واژن نیز نامیده می شود، سه نفر از هر چهار زن را در طول زندگی خود مبتلا می کند. بسیاری از زنان حداقل دو بار به این بیماری مبتلا می شوند.
عفونت مخمری واژن عفونت مقاربتی محسوب نمی شود اما خطر ابتلا به این عفونت در اولین رابطه جنسی زیاد است. شواهدی نیز وجود دارد که حاکی از انتقال عفونت ناشی از تماس دهان با اندام تناسلی است (رابطه جنسی دهانی تناسلی) است.داروها می توانند عفونت های مخمری واژن را به طور مؤثر درمان کنند. اگر به طور مکرر 4 بار یا بیشتر در طول سال دچار این عفونت می شوید ممکن است نیاز به دوره درمانی طولانی تر و برنامه ای مراقبتی داشته باشید.
آشنایی با علائم عفونت مخمری واژن
علائم عفونت مخمری می تواند از خفیف تا متوسط متغیر باشد. این علائم عبارت اند از:
- خارش و سوزش در ناحیه واژن و مهبل
- حس سوزش، به ویژه در حین مقاربت یا هنگام ادرار کردن
- قرمزی و تورم مهبل
- درد واژن
- بثورات واژنی
- ترشحات غلیظ، سفید و بی بوی واژن با ظاهری شبیه پنیر دلمه شده
- ترشحات آبکی واژن
در شرایط زیر احتمال دارد به عفونت مخمری پیچیده مبتلا باشید:
- علائم و نشانه های شدیدی دارید، نظیر قرمزی شدید، تورم و خارشی که منجر به خراش، شکاف یا درد می شود.
- در سال چهار بار یا بیشتر به این عفونت مبتلا می شوید
- عفونت شما ناشی از نوعی قارچ غیر معمول است
- باردار هستید
- دیابت کنترل نشده دارید
- سیستم ایمنی بدن شما در اثر برخی داروهای خاص یا شرایطی نظیر عفونت ایدز ضعیف شده است
علت ایجاد عفونت مخمری واژن
قارچ کاندیدا آلبیکانس دلیل اکثر عفونت های مخمری واژن است.
واژن شما به طور طبیعی دارای ترکیبی متعادل از مخمرهایی نظیر کاندیدا و باکتری است. برخی باکتری ها (لاکتوبایسیلوس) مانع از رشد بیش ازحد مخمرها می شوند.
اما این تعادل ممکن است برهم بخورد. رشد بیش ازحد کاندیدا یا نفوذ قارچ به داخل لایه های سلولی عمیق تر واژن موجب علائم و نشانه های عفونت مخمری می شود.
رشد بیش ازحد مخمر می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- مصرف آنتی بیوتیک، که موجب عدم تعادل فلور طبیعی واژن می شود
- بارداری
- دیابت کنترل نشده
- سیستم ایمنی مختل شده
- مصرف قرص های ضدبارداری یا هورمون درمانی که موجب افزایش سطح استروژن می شود
کاندیدا آلبیکانس شایع ترین نوع قارچ ایجاد کننده این بیماری است. درمان عفونت های مخمری ناشی از سایر قارچ های کاندیدا ممکن است بسیار سخت باشد و به طورکلی نیاز به درمان های تهاجمی تر داشته باشد.
عوامل خطرساز عفونت مخمری واژن
عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به عفونت های مخمری عبارت اند از:
- مصرف آنتی بیوتیک:عفونت مخمری در زنان که آنتی بیوتیک مصرف می کنند امری شایع است. طیف وسیعی از آنتی بیوتیک ها، که نابودکننده برخی باکتری ها هستند، موجب از بین رفتن باکتری های سالم واژن نیز می شوند و همین مسئله موجب رشد بیش ازحد مخمرها می شود.
- افزایش سطح استروژن: عفونت های مخمری در زنانی که سطح استروژن بالایی دارند مانند زنان باردار یا زنان مصرف کننده قرص های ضدبارداری با دوز بالای استروژن یا هورمون درمانی استروژنی امری شایع است.
- دیابت های کنترل نشده: خطر ابتلا به عفونت های مخمری در زنانی که قند خونشان به درستی کنترل نمی شود بیشتر از زنانی است که قند خونشان تحت کنترل است.
- سیستم ایمنی مختل: زنانی با ایمنی بدنی پایین به دلیل مواردی نظیر درمان کورتیکواستروئیدی یا عفونت ایدز بیشتر در معرض ابتلا به عفونت های مخمری هستند.
پیشگیری از عفونت مخمری واژن
برای کاهش خطر ابتلا به عفونت مخمری واژن، از لباس های زیر نخی و نه چندان تنگ استفاده کنید.
اجتناب از موارد زیر نیز می تواند مفید باشد:
- پوشیدن جوراب شلواری های تنگ و چسبان
- دوش واژینال که موجب از بین بردن برخی باکتری های طبیعی واژن می شود، باکتری هایی که مانع از تشکیل عفونت می شوند
- استفاده از محصولات معطر زنانه نظیر حمام کف، نوار بهداشتی و تامپون
- حمام آب داغ یا جکوزی
- مصرف غیرضروری آنتی بیوتیک، مثلا برای سرماخوردگی یا سایر عفونت های ویروسی
- به تن داشتن لباس های خیس، مثلا مایو و لباس ورزشی، برای مدتی طولانی
تشخیص عفونت مخمری واژن
پزشک شما برای تشخیص عفونت مخمر ممکن است کارهای زیر را انجام دهد:
- از سابقه پزشکی شما سؤالاتی بپرسد: این سوالات می تواند شامل جمع آوری اطلاعات راجب عفونت های واژینال قبلی یا عفونت های مقاربتی باشد.
- انجام معاینه لگنی: پزشک اندام تناسلی خارجی شما را برای مشاهده علائم و نشانه ها معاینه می کند. سپس، با استفاده از اسپکیولوم دهانه واژن را باز نگه می دارد تا بتواند داخل واژن و سرویکس- بخش پایین و باریک تر رحم را معاینه کند.
- آزمایش ترشحات واژن: پزشک ممکن است نمونه ای از مایع واژن را برای انجام تست جهت تعیین نوع قارچ ایجاد کننده عفونت مخمری به آزمایشگاه بفرستد. شناسایی قارچ می تواند در تجویز درمانی مؤثرتر برای عفونت های قارچی کمک کند.
آشنایی با درمان عفونت مخمری واژن
درمان عفونت های قارچی بستگی به شدت و تکرار عفونت شما دارد. پزشک برای علائم خفیف تا متوسط و اپیزودهای نادر ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- دوره درمانی کوتاه مدت واژن: مصرف داروهای ضد قارچ برای 3 تا 7 روز معمولاً بدن را از وجود عفونت پاک می کند. داروهای ضد قارچ که به صورت کرم، پماد، قرص و شیاف موجود است شامل میکونازول (Monistat 3) و ترکونازول هستند. برخی از این داروها به صورت غیر نسخه ای و برخی صرفاً با نسخه قابل تهیه هستند.
- داروهای خوراکی تک دوز: پزشک ممکن است تک دوز فلوکونازول (Diflucan) خوراکی را تجویز کند. در صورت بارداری، تجویز داروهای خوراکی توصیه نمی شود. برای کنترل علائم شدیدتر می توانید به فاصله 3 روز از دو قرص تک دوزی استفاده کنید.
درصورتی که این درمان ها به بهبود علائم شما کمک نکرد یا علائمتان پس از 2 ماه برگشتند، به پزشک مراجعه کنید.
در صورت شدید بودن علائم یا ابتلای چند باره به عفونت مخمری، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- دوره درمانی طولانی مدت واژن: پزشک ممکن است مصرف روزانه داروهای ضد قارچ را برای دو هفته و سپس هفته ای یک بار تجویز کند
- داروهای خوراکی چند دوزی: پزشک ممکن است به جای درمان واژینال، دو یا سه دوز از داروهای ضد قارچ را تجویز کند که از راه دهان مصرف می شوند. البته این درمان برای زنان باردار توصیه نمی شود.
- درمان مقاومت آزولی: پزشک ممکن است بوریک اسید تجویز کند- کپسولی که درون واژن قرار می گیرد. این دارو در صورت مصرف از راه دهان می تواند کشنده باشد و فقط برای درمان قارچ های کاندیدای مقاوم به عوامل معمول ضد قارچی مصرف می شوند.
هیچ درمان دارویی جایگزینی برای عفونت های مخمری واژن تأیید نشده است. برخی درمان های تکمیلی و جایگزین ممکن است در کنار مراقبت های پزشک شما موجب تسکین علائم شوند.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
- اولین بار است که به این عفونت مبتلا شده اید
- مطمئن نیستید که آیا دارای عفونت مخمری هستید یا خیر
- علائم شما پس از مصرف شیاف ها و پمادهای واژینال ضد قارچی بدون نسخه بهبود پیدا نمی کند.
- علائم دیگری در شما بروز می کند.
اگر قبلاً برای این بیماری تحت درمان قرارگرفته اید، پزشک نیازی به مراجعه حضوری شما ندارد و می تواند از راه تلفن برای شما دارو تجویز کند. در غیر این صورت، باید به پزشک خانوادگی یا متخصص زنان مراجعه کنید.
- لیستی از علائمتان و مدت زمانی که این علائم را دارید تهیه کنید.
- اطلاعات مهم را یادداشت کنید، اطلاعاتی نظیر سایر مشکلات پزشکی و هرگونه دارو، ویتامین یا مکملی که مصرف می کنید.
- از دوش واژینال یا مصرف تامپون قبل از مراجعه به پزشک خودداری کنید.
- سؤالاتی را که می خواهید از پزشک بپرسید لیست کنید.
سؤالاتی که می توانید از پزشک بپرسید:
- آیا نیاز به مصرف دارو دارم؟
- آیا مصرف این داروها دستورالعمل خاصی دارد؟
- آیا داروهای غیر نسخه ای برای درمان این مشکل وجود دارد؟
- اگر علائم من پس از درمان مجدداً بازگشتند چه کار باید بکنم؟
- چطور می توانم از ابتلا به عفونت مخمری پیش گیری کنم؟
- منتظر بروز چه علائم و نشانه هایی باید باشم؟
در طول ملاقات با پزشک، هر سؤالی که به ذهنتان رسید سریع از پزشک بپرسید.
سؤالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد:
پزشک احتملا سؤالاتی را از شما می پرسد، مانند:
- چه علائم واژینالی دارید؟ چه مدت است که این علائم را دارید؟
- آیا متوجه بوی تندی در ناحیه واژن خود شده اید؟
- آیا قبلاً برای عفونت واژن تحت درمان بوده اید؟
- آیا برای درمان وضعیت خود از داروهای بدون نسخه استفاده کرده اید؟
- آیا اخیراً آنتی بیوتیک مصرف کرده اید؟
- آیا از لحاظ جنسی فعال هستید؟
- آیا باردارید؟
- آیا از حمام کف یا صابون های معطر استفاده می کنید؟
- آیا از اسپری های بهداشتی زنانه یا دوش واژینال استفاده می کنید؟
