به پارگی رباط پیشین صلیبی یا ACL درون مفصل زانو آسیب ACL میگویند. این آسیب بیشتر در حین ورزش رخ میدهد که توقف های ناگهانی و تغییرات جهت دارند مثل بسکتبال، والیبال, فوتبال و تنیس. پس از آسیب ACL بلافاصله زانوی شما ورم میکند, ناپایدار شده و توان تحمل وزن بسیار را ندارد و درد میگیرد. بسیاری افراد هنگام رخدادن آسیب ACL صدای پاره شدگی نیز در زانوی خود میشنوند .
با توجه به شدت آسیب، درمان آن با جراحی و جایگزین کردن رباط پاره شده و پس از آن تمرینات توانبخشی جهت بازیابی توان و مقاومت زانو انجام میشود. اگر ورزش مورد علاقه شما با چرخش یا پرش همراه است, یک برنامه تمرینی مناسب احتمال آسیب ACL را پایین میآورد. هنگام رخدادن آسیب ACL علائم و نشانههای آن عبارتند از:
رباط ها, بندهای محکم بافتی بوده که یک استخوان را به دیگری متصل میکنند. ACL به عنوان یکی از دو رباطی که در وسط زانو قرار گرفته, استخوان ران را به استخوان ساق پا متصل کرده و باعث پایدار شدن مفصل زانو میگردد. بیشتر آسیبهای ACL هنگام ورزش و فعالیتهای تناسب اندام رخ میدهند. رباط وقتی پاره میشود که ناگهان سرعت خود را کم کرده یا تغییر مسیر میدهید و یا پای خود را محکم نگهداشته و میچرخید و در این حالت زانو را پیچانده یا بیش از حد میکشید. سقوط پس از پرش مثل افتادن حین پایین آمدن از تپه نیز به ACL آسیب میزند. تکل فوتبالی و یا تصادف با وسایل نقلیه موتوری هم میتواند منجر به آسیب ACL شود. با این حال, بیشتر آسیبهای ACL در چنین حوادثی رخ نمیدهد.
بانوان نسبت به آقایان بیشتر در معرض پارگی رباط صلیبی هستند. آنها بیتعادلی توانی داشته چرا که عضلات جلوی ران در آنها بهتر از عضلات پشت ران است. عضلات پشت ران مانعی برای حرکت استخوان ساق پا به جلو حین فعالیتهای ورزشی میشود. وقتی که بانوان پس از یک پرش فرود میآیند در حالتی قرار میگیرند که فشار بر روی ACL زیاد میشود.
شرایط دشوار
حتمال ابتلا به التهاب آرتروز استخوانی در افرادی که دچار آسیب ACL هستند بیشتر است که در طی آن سطح صاف غضروف مفصل خورد شده، زبر میشود. حتی ممکن است پس از جراحی برای ترمیم رباط هم التهاب آرتروز رخ دهد.
درد و ناتوانی همراه با ACL بسیاری از افراد را نیازمند درمان فوری پزشکی مینماید. شاید از پزشک خانواده خود وقت ملاقات بگیرید اما پزشک ممکن است با توجه به شدت آسیب، شما را به یک متخصص داروهای ورزشی یا جراح ارتوپد ارجاع بدهند.
بیشتر افراد پس از آسیب ACL به دنبال درمان فوری پزشکی میروند
آنچه که میتوانید انجام بدهید
قبل از ملاقات پزشک شاید بخواهید پاسخ این سؤالات را یادداشت کنید:
آنچه که باید از پزشک انتظار داشت
به هنگام انجام آزمایش جسمی, پزشک شما با مقایسه زانوی آسیب دیده و سالم ,میزان تورم و نرمی را بررسی میکند. شاید وی زانوی شما را در جهات مختلف حرکت داده تا از بابت پارگی ACL مطمئن شود.
معمولا تشخیص به تنهایی با آزمایش فیزیکی صورت میگیرد اما شاید آزمایشاتی برای بررسی سایر علل و اطمینان از شدت آسیب نیاز باشد.
این آزمایشات عبارتند از:
درمان اولیه آسیب ACL با هدف کاهش درد و ورم زانو, بازیابی حرکت معمول زانو و تقویت عضلات اطراف زانو صورت میگیرد. پس از آن پزشک تصمیم خواهد گرفت که آیا توانبخشی و عمل جراحی لازم است و یا توانبخشی به تنهایی برای شما کافی ست. این تصمیم به عوامل مختلفی نظیر میزان آسیب وارده به زانو و تمایل شما برای تغییر فعالیت بستگی دارد . ورزشکارانی که تمایل به ورزشهای دارای تغییر ناگهانی جهت, پرش و چرخش دارند, معمولاً برای ترمیم, جراحی را برمیگزینند تا سریعتر بهبود یابند. افراد با فعالیت کمتر که آسیب جدی به رباطها و غضروف آنها وارد نشده گزینه توانبخشی را برای بازگشت به شرایط آرمانی انتخاب میکنند.
مداوا
عمل جراحی چه انجام شود و یا خیر, شما به توانبخشی نیاز خواهید داشت. مداوا این گونه است:
رباط صلیبی پاره شده را نمیتوان مجدداً دوخت لذا این رباط را با تکه ای تاندون از بخش دیگری از زانو یا پا جایگزین می کنند. اهدا کنندهی از دنیا رفته هم میتواند تاندونی برای پیوند اهدا کند. این عمل معمولاً با ایجاد برش های کوچک اطراف مفصل زانو صورت میگیرد. از یک نمای فایبر اوپتیک برای هدایت عمل پیوند ACL استفاده میشود.
اگر درمان بدون جراحی را برگزینید باید در آینده از ورزشهایی که با تغییر جهت ناگهانی, پرش و جهش همراه است, اجتناب کنید. اقدامات خود مراقبتی شامل موارد زیر است:
برای کاهش خطر پارگی رباط صلیبی این نکات را رعایت کنید: