رحم دو بطنی

رحم دو بطنی نوعی ناهنجاری مادرزادی نادر است. در جنین های مؤنث، رحم به شکل دو لولهٔ کوچک شروع می شود. مادامی که جنین رشد می کند، این لوله ها به صورت طبیعی برای ساختن لوله ای بزرگ تر، اندامی توخالی به نام رحم، به یکدیگر متصل می شوند. هرچند، برخی اوقات این لوله ها به طور کامل به هم متصل نمی شوند. در عوض، هر کدام از آن ها به تنهایی ساختار جداگانه ای می سازد. رحم دو بطنی ممکن است یک دهانه (سرویکس) به داخل واژن داشته باشد یا هر کدام از حفره های رحمی دهانه ای جداگانه داشته باشند. در بسیاری از موارد، دیوارهٔ نازک بافت به طول واژن کشیده می شود و آن را به دو دهانهٔ مجزا تقسیم می کند. زنان دارای رحم دو بطنی اغلب بارداری های موفقی دارند؛ اما این عارضه می تواند خطر سقط جنین یا زایمان زودرس را افزایش دهد.

علائم رحم دو بطنی

رحم دو بطنی معمولاً هیچ نشانه ای ندارد. این عارضه ممکن است در حین معاینهٔ لگنی یا آزمایش های تصویربرداری برای تعیین علت سقط های مکرر مشخص گردد. زنانی که به علت رحم دو بطنی دارای دو واژن هستند ممکن است در ابتدا به دلیل خونریزی قاعدگی که توسط تامپون متوقف نمی شود با پزشک مشورت کنند. در چنین شرایطی، زنان تامپون را در یکی از واژن ها قرار می دهند اما خونریزی از واژن و رحم دوم صورت می گیرد.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد : اگر خونریزی قاعدگی علی رغم استفاده از تامپون به بیرون نفوذ می کند یا درد شدیدی را هنگام قاعدگی تحمل می کنید و یا سابقهٔ سقط های مکرر دارید به پزشک مراجعه کنید.

دلایل بیماری : پزشکان مطمئن نیستند چرا برخی جنین ها دارای رحم دو بطنی و برخی این گونه نیستند. عامل ژنتیکی می تواند یکی از دلایل این عارضه باشد زیرا این عارضهٔ نادر گاهی در خانواده ها تکرار می شود.

عوارض رحم دو بطنی

بسیاری از زنان دارای رحم دو بطنی از زندگی جنسی، بارداری و زایمان های عادی برخوردارند؛ اما برخی اوقات زنان دارای رحم دو بطنی و یا مبتلا به سایر ناهنجاری های رحمی دچار مشکلات زیر می شوند:

• نازایی
• سقط جنین
• زایمان زودرس
• نارسایی کلیه

تشخیص بیماری

رحم دو بطنی ممکن است حین معاینهٔ لگنی مشخص شود. پزشک در حین معاینه دو سرویکس یا رحمی با شکل ناهنجار را احساس می کند. اگر پزشک به وضعیتی غیرعادی مشکوک شود ممکن است هر یک از آزمایش های زیر را توصیه کند:

• سونوگرافی. این تست از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از داخل بدن شما استفاده می کند. برای ثبت تصاویر، دستگاهی به نام مبدل بر روی پوست شکم فشار داده می شود و یا وارد واژن شما می شود (سونوگرافی ترانس واژینال). هر دو نوع تصویربرداری برای به دست آوردن بهترین نما از اندام های تولید مثل انجام می شود. در صورت امکان ممکن است از سونوگرافی سه بعدی استفاده شود.
• سونوهیستروگرام. سونوهیستروگرام (Sonohysterogram) که نوعی سونوگرافی است پس از تزریق مایعی توسط لوله به داخل رحم از طریق واژن یا سرویکس انجام می شود. این کار به پزشک امکان می دهد تا ناهنجاری های شکلی رحم را مشاهده کند.
• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI). دستگاه MRI شبیه تونلی است که هر دو دهانهٔ آن باز است. شما روی یک میز متحرک که به سمت دهانهٔ تونل کشیده می شوید دراز می کشید. این شیوهٔ بدون درد از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر مقطعی از داخل بدن استفاده می کند.
• هیستروسالپینگوگرافی. هنگام انجام این آزمایش، رنگی مخصوص از طریق سرویکس وارد رحم می شود. مادامی که رنگ درون اندام های تناسلی حرکت می کند، برای تعیین شکل و اندازهٔ رحم و همچنین باز یا بسته بودن لوله های فالوپ عکس هایی گرفته می شود.

درمان رحم دو بطنی

اگر دارای رحم دو بطنی هستید اما هیچ علائم و نشانه ای ندارید، به ندرت به درمان نیاز می شود. جراحی برای اتصال دو رحم به یکدیگر نیز به ندرت انجام می شود؛ هرچند اگر تقسیم جزئی رحمی دارید و هیچ دلیل دیگری برای سقط های پیشین شما وجود ندارد، عمل جراحی می تواند در حفظ بارداری به شما کمک کند. اگر علاوه بر رحم دو بطنی دارای دو واژن نیز هستید، می توانید خود را برای عملی که دیوارهٔ بافتی میان دو واژن را برمی دارد آماده کنید. این عمل می تواند زایمان را اندکی آسان تر کند.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

احتمالاً ابتدا به پزشک عمومی مراجعه خواهید کرد. آنگاه ممکن است به پزشک متخصص زنان یا متخصص هورمون های تولید مثل و بهینه سازی باروری (متخصص اندوکرونولوژی تناسلی) ارجاع داده شود.

کارهایی که می توانید انجام دهید

جهت آمادگی برای ملاقات با پزشک

• بپرسید آیا لازم است کاری از پیش انجام دهید تا برای آزمایش های احتمالی آماده باشید.
• لیستی از علائم قاعدگی و مدت زمانی که این علائم را دارید تهیه کنید.
• لیستی از مهم ترین اطلاعات پزشکی خود، از جمله عارضه هایی که به خاطر آن ها تحت درمان قرار گرفته اید، ویتامین ها، داروهای گیاهی یا مکمل های مصرفی خود را تهیه کنید.
• یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را همراه خود ببرید تا در صورت امکان مطالب را به خاطر بسپارد.
• سؤالاتی را که می خواهید از پزشک بپرسید لیست کنید تا وقتی پیش پزشک هستید بهترین استفاده را از زمان خود بکنید.

سؤالات اساسی که باید از پزشک بپرسید عبارت اند از:

• علت اصلی علائم و نشانه های من چیست؟
• آیا علل احتمالی دیگری نیز وجود دارد؟
• چه روش درمانی ای را توصیه می کنید؟
• آیا باید عمل جراحی بشوم؟ چرا؟ چرا نه؟
• آیا در معرض خطر مشکلات زیاد دوران بارداری هستم؟
• در صورت لزوم، چه گزینه ای شانس بارداری موفق من را افزایش می دهد؟
• آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
• آیا بروشور یا منابع چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم مطالعه کنم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟

انتظاراتی که می توان از پزشک داشت

پزشک احتمالاً سؤال های زیادی از شما می پرسد. آمادگی برای پاسخگویی به این سؤالات می تواند زمان را برای نکات دیگری که مایلید زمان بیشتری روی آن ها صرف کنید ذخیره کند. پزشک ممکن است بپرسد:

• چه علائم و نشانه هایی دارید و چه زمانی متوجه آن ها شدید؟
• آیا علائمتان ادامه دار است یا مقطعی؟
• آیا قاعدگی منظمی دارید؟
• دورهٔ عادی قاعدگی شما چگونه است؟
• آیا تابه حال باردار بوده اید؟
• اگر باردار بوده اید نتیجه چه شد؟
• آیا امیدوارید که در آینده فرزندان بیولوژیکی داشته باشید؟
• آیا اخیراً برای هرگونه عارضهٔ پزشکی تحت درمان بوده اید و یا الآن تحت درمان هستید؟