قاعدگی دردناک

قاعدگی دردناک (دیسمنوره) دردهای گزگز کننده و گرفتگی آور در قسمت پایین شکم است. بسیاری از خانم ها ، درست قبل و در حین چرخه قاعدگی دچار این مشکل می شوند.برای برخی خانم ها این دردها صرفاً کمی آزاردهنده هستند. قاعدگی دردناک می تواند در دیگران آن قدر شدید باشد که هر ماه فعالیت های روزانه را به مدت چند روز مختل کند.بیماری هایی از قبیل آندومتریوز و فیبروم رحم می توانند باعث ایجاد آن شوند. درمان علت کلید کاهش درد است. این مشکل که ناشی از بیماری های دیگر نیست، با افزایش سن یا اغلب با زایمان، کاهش می یابند.

آشنایی با علائم قاعدگی دردناک 

علائم این بیماری شامل موارد زیر می شود:

  دردهای گزگز کننده و گرفتگی آور در قسمت پایین شکم که می تواند شدید باشد.

  دردی که 1 الی 3 روز قبل از چرخه قاعدگی شروع شده، 24 ساعت بعد از آغاز چرخه قاعدگی به اوج خود رسیده و طی 2 الی 3 روز فروکش می کند.

 درد مبهم و مداوم

دردی که به پایین کمر و ران ها سرایت می کند.

برخی خانم ها علائم زیر را نیز دارند:

 حالت تهوع

 مدفوع شل و آبکی

 سردرد

سرگیجه

علت ایجاد قاعدگی دردناک

رحم در مدت چرخه قاعدگی منقبض می شود تا به دفع دیواره کمک کند. مواد شبه هورمونی (پروستاگلاندین هاح) که در درد و و التهاب نقش دارند، باعث انقباض عضلات رحم می شوند. میزان زیاد پروستاگلاندین ها با قاعدگی دردناک شدیدتر مرتبط است.

 آندومتریوز:بافتی که دیواره رحم را تشکیل می دهد در خارج از رحم، و عموماً در لوله های رحم، تخمدان ها یا بافت دیواره لگن، تشکیل می شود.

فیبروم رحم:این تومورهای غیر سرطانی در دیواره رحم، می توانند ایجاد درد کنند.

 آدنومیوز: بافت دیواره رحم به سمت دیواره های عضلانی رحم رشد می کند.

بیماری التهابی لگن: این عفونت اندم های تولیدمثل زنانه، معمولاً به دلیل باکتری هایی که از طریق رابطه جنسی منتقل می شوند، ایجاد می شود.

تنگی دهانه رحم: ابتدای دهانه رحم در برخی خانم ها آن قدر کوچک است که مانع روند قاعدگی شده و باعث افزایش دردآور فشار درون رحم می شود.

عوامل خطرساز قاعدگی دردناک

اگر شرایط زیر را دارید ممکن است در خطر این نوع قاعدگی باشید:

سن شما کمتر از 30 سال باشد

 بلوغ را زود و در سن 11 سالگی یا قبل از آن شروع کرده باشید

 در طول چرخه قاعدگی خون ریزی شدید داشته باشید (منوراژی)

خون ریزی قاعدگی غیر عادی داشته باشید (متروراژی)

 در خانواده سابقه وجود این مشکل وجود داشته باشید (دیسمنوره)

سیگاری باشید

این مشکل عوارض پزشکی دیگری ندارد، اما می توانند مدرسه، کار و فعالیت های اجتماعی را مختل کنند.

با این حال، برخی بیماری های مرتبط با قاعدگی دردناک می توانند عوارض داشته باشند. برای مثال، آندومتریوز می تواند مشکلات باروری ایجاد کند. بیماری التهابی لگن می تواند لوله های رحم را شکاف دهد یا زخم کند و خطر کاشت تخمک بارور خارج از رحم را افزایش دهد. (حاملگی خارج رحمی)

تشخیص قاعدگی دردناک

پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی کرده و معاینه بدنی، از جمله معاینه لگن انجام می دهد. پزشک در حین معاینه لگن، ناهنجاری های اندام های تولید مثلی را بررسی کرده و به دنبال عفونت می گردد.

اگر پزشک شک کند که اختلال دیگری باعث ایجاد قاعدگی دردناک شده، ممکن است آزمایشات دیگری از جمله موارد زیر را توصیه کند:

سونوگرافی: این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از رحم ، دهانه رحم ، لوله های رحم و تخمدان ها استفاده می کند.

 دیگر آزمایشات تصویربرداری: سی تی اسکن و MRI جزیئات بیشتری از سونوگرافی می دهند و به پزشک در تشخیص بیماری های نهفته کمک می کنند. سی تی اسکن تصاویری که به وسیله اشعه X از چندین زاویه تهیه شده اند را با هم ترکیب می کند تا تصویر مقطعی از استخوان ها، اندام ها و دیگر بافت های نرم داخل بدن تولید کند.

MRI از امواج رادیوئی و میدان مغناطیسی قدرتمند برای تولید تصاویر دقیق از بافت های داخلی استفاده می کند.

لاپاراسکوپی: با اینکه لاپاراسکوپی اغلب برای تشخیص قاعدگی دردناک ضروری نیست، اما به تشخیص بیماری های نهفته ار قبیل آندومتریوزها، به هم چسبیدگی ها اعضای مختلف، فیبروم ها، کیست های تخمدان و حاملگی خارج رحمی کمک می کند. پزشک در حین این جراحی سره پایی، با ایجاد یک شکاف کوچک در شکم و وارد کردن لوله فیبر نوری و لنز کوچک دوربین،  حفره شکمی و اندام های تولید مثلی را بررسی می کند.

آشنایی با درمان قاعدگی دردناک

پزشک ممکن است برای کاهش قاعدگی دردناک موارد زیر را توصیه کند:

 مسکن ها: مصرف مسکن های بدون نسخه از قبیل ایبوپروفن (Advil, Motrin IB و غیره) یا ناپروکسن سدیم (Aleve) از یک روز قبل از روزی که انتظار دارید چرخه قاعدگی شروع شود، به کنترل درد قاعدگی کمک می کند. داروهای تجویزی ضدالتهابی غیراستروئیدی نیز موجود هستند.

در شروع چرخه قاعدگی یا به محض احساس علائم شروع به مصرف مسکن کنید و طبق تجویز به مدت دو تا سه روز، یه تا رمان از بین رفتن علائم، به مصرف دارو ادامه دهید.

پیشگیری از بارداری هورمونی: قرص های ضدبارداری خوراکی حاوی هورمون هایی هستند که از تخمک گذاری جلوگیری کرده و و شدت قاعدگی دردناک را کاهش می دهند. به چند روش دیگر نیز می توان این هورمون ها را دریافت کرد: تزریق، چسب پوستی، درون کاشتی که زیر پوست یا زیر بازو قرار داده می شود، یک حلقه قابل انعطاف که درون واژن قرار داده می شود یا دستگاه درون رحمی (IUD)

عمل جراحی: اگر این مشکل به دلیل اختلالات دیگری از قبیل آندومتریوز یا فیبروم ها به وجود آمده باشد، جراحی اصلاحی می تواند به کاهش علائم کمک کند. اگر دیگر روش ها قادر به کاهش علائم نبودند و اگر قصد بچه دار شدن ندارید، برداشتن رحم با عمل جراحی نیز می تواند جزو گذینه ها باشد.

درمان خانگی قاعدگی دردناک

علاوه بر داشتن خواب و استراحت کافی، می توانید روش های زیر را نیز امتحان کنید:

 ورزش منظم: فعالیت بدنی از جمله رابطه جنسی، می تواند این درد را در برخی خانم ها کاهش دهد.

 گرم کردن: غوطه ور شدن در وان آب گرم یا استفاده از تشکچه های حرارتی، بطری آب گرم یا چسب پوستی حرارتی روی قسمت پایین شکم می تواند قاعدگی دردناک را تسهیل کند.

 استفاده از مکمل های غذایی: چندین مطالعه نشان داده اند که مکمل های ویتامین E، اسیدهای چرب امگا 3، ویتامین B1 (thiamin)، ویتامین B6 و منیزیم می توانند قاعدگی دردناک را کاهش دهند.

کاهش فشار عصبی: فشار روانی می تواند خطر قاعدگی دردناک و شدت آن را افزایش دهد.

درمان های دیگر

اکثر درمان های جایگزین برای معالجه قاعدگی دردناک آن قدر مورد مطالعه قرار نگرفته اند که متخصصان بتوانند آنها را توصیه کنند. اما برخی درمان های جایگزین از جمله موارد زیر می توانند مفید باشند:

 طب سوزنی: طب سوزنی شامل وارد کردن سوزن های بسیار نازک در پوست در نقاط استراتژیک بدن است. برخی مطالعات دریافته اند که طب سوزنی به تسکین قاعدگی دردناک کمک می کند.

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS). دستگاه TENS با استفاده از چسب های پوستی که درون خود الکترود دارند، به پوست متصل می شوند. الکترودها سطوح گوناگونی جریان الکتریکی منتقل می کنند تا اعصاب را تحریک کنند.

TENS می تواند از طریق بالا بردن آستانه علائم درد و تحریک آزادسازی مسکن های طبیعی (اندورفین ها) ، عمل کند. در مطالعات، TENS در تسکین قاعدگی دردناک موثرتر از پلاسیبو بوده است.

 داروهای گیاهی: برخی محصولات گیاهی از قبیل پیکنوژنول، رازیانه و محصولات ترکیبی، می توانند قاعدگی دردناک را تشکیل دهند.

طب فشاری: طب فشاری نیز مانند طب سوزنی شامل تحریک نقاط خاص بدن می باشد، اما بجای سوزن از فشار ملایم بر پوست استفاده می شود. با اینکه مطالعات روی رابطه فشار درمانی و قاعدگی دردناک محدود است، اما به نظر می رسد فشار درمانی در تسکین این مشکل از پلاسیبو موثرتر است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم

اگر این مشکل هر ماه زندگی شما را مختل می کند، اگر علائم در شما بصورت تصاعدی بدتر شد یا اگر ناگهان بعد از سن 25 سالگی دچار آن شده اید، به پزشک مراجعه کنید.

اگر قاعدگی دردناک اذیت کننده دارید، به پزشک خود یا پزشکی که متخصص سیستم تولید مثلی زنان (متخصص زنان و زایمان) است مراجعه کنید. در اینجا اطلاعاتی ارائه می دهید که کمک می کند برای این قرار ملاقات آماده شوید.

چرخه های قاعدگی، زمان شروع و شدت درد را پیگیری و ثبت کنید. همچنین فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:

 مشکلات پزشکی که داشته اید و فشارهای روانی عمده که اخیراً در زندگی خود دارید

 تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید

سوالاتی که باید از پزشک بپرسید

سوالات اساسی در این باره شامل موارد زیر است:

 محتمل ترین علت علائم من چیست؟

 آیا احتمال دارد علائم من با گذشت زمان تغییر کنند؟

آیا لازم است آزمایشی انجام دهد؟

 چه معالجه یا درمان خانگی می تواند مفید باشد؟

جزوه یا منابع چاپ شده دیگری وجود دارد که بتوانم مطالعه کنم؟ کدام وب سایت را توصیه می کنید؟

اگر سوال دیگری برای شما پیش آمد، در پرسیدن آن شک نکنید.

سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد

 در زمان اولین چرخه قاعدگی چند ساله بودید؟

چرخه های قاعدگی شما چقدر با هم فاصله دارند و معمولاً چقدر طول می کشند؟

 شدت خونریزی قاعدگی شما چقدر است؟ آیا بین چرخه های قاعدگی هم خونریزی دارید؟

 درد قاعدگی در کدام ناحیه است؟

آیا قاعدگی دردناک شما علائم دیگری از قبیل حالت تهوع، استفراغ، اسهال، کمردرد، سردرد و سرگیجه نیز دارید؟

 آیا این علائم باعث می شوند که فعالیت های خود را محدود کنید، به مدرسه و محل کار نروید یا از ورزش اجتناب کنید؟

 اگر فعالیت جنسی دارید، آیا رابطه جنسی دردناک است؟

 آیا تاکنون درمانی را امتحان کرده اید؟ اگر کرده اید چه بوده است؟ آیا مفید بوده است؟

آیا خانم های خانواده شما سابقه علائم مشابهی دارند؟

اگر قاعدگی دردناک دارید، حمام آب گرم بگیرید یا تشکچه های حرارتی، بطری آب گرم یا چسب پوستی حرارتی روی شکم خود قرار دهید. مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن نیز می توانند مفید باشند.