هیدرآدنیت چرکی نوعی بیماری پوستی است که باعث ایجاد تودههای کوچک و دردناک زیر پوست میشود. تودهها ممکن است باز شوند، یا مجراهایی زیر پوست تشکیل شود. این بیماری عمدتاً مناطق چیندار، مانند زیر بغل، کشاله ران، باسن و پستان، را درگیر میکند. معمولاً بعد از بلوغ شروع میشود و ممکن است با تأثیرات جدی بر زندگی روزمره و سلامت عاطفی سالها ادامه داشته باشد و با گذشت زمان بدتر شود. داروها و جراحی میتوانند به کنترل علائم و پیشگیری از عوارض کمک کنند.
آشنایی با علائم هیدرآدنیت چرکی
ممکن است یک نقطه یا چندین ناحیه از بدن را درگیر کند. علائم و نشانههای این بیماری عبارتند از:
- جوش سرسیاه: نواحی کوچک فرورفته پوست حاوی جوشهای سرسیاه که اغلب به صورت جفتی یا الگوی «دو بخشی» ظاهر میشوند یکی از ویژگیهای شایع این بیماری است.
- تودههای دردناک به اندازه نخود: این وضعیت معمولاً با ایجاد توده دردناکی زیر پوست شروع میشود که هفتهها یا ماهها وجود دارد. سپس، برجستگیهای بیشتری شکل میگیرد. این تودهها معمولاً در مناطقی با فولیکولهای مو و غدد متعدد سباسه و عرق، مانند زیر بغل، کشاله ران و ناحیۀ مقعد، ظاهر میشوند. همچنین، این تودهها در مناطق چیندار، مانند قسمت داخلی ران، پستان و باسن، ایجاد میشوند.
- مجاری: با گذشت زمان، ممکن است مسیرهایی زیر پوست ایجاد میشود که تودهها را به هم وصل میکند. این زخمها بهطور آهسته بهبود مییابند، و ممکن است چرک داشته باشند، که احتمالاً بوی خاصی دارد.
برخی از مبتلایان فقط علائم خفیفی دارند. اضافهوزن، استرس، تغییرات هورمونی، گرما یا رطوبت ممکن است علائم را بدتر کند. در زنان، شدت بیماری ممکن است پس از یائسگی کاهش یابد.
علت ایجاد هیدرآدنیت چرکی
علت دقیق مشخص نیست. این بیماری هنگام انسداد فولیکولهای مو در پوست ایجاد میشود. به نظر متخصصان، این بیماری ممکن است با هورمونها، ژنهای ارثی و مشکلات سیستم ایمنی بدن ارتباط داشته باشد. سیگار کشیدن، اضافه وزن و سندرم متابولیک نیز ممکن است دخیل باشند.
این بیماری در اثر عفونت یا آلودگی ایجاد نمیشود و به سایر افراد سرایت نمیکند.
عوامل خطرساز هیدرآدنیت چرکی
عواملی که احتمال ابتلای شما را افزایش میدهند عبارتند از:
- سن : بیشتر در زنان 18 تا 29 ساله ایجاد میشود. افرادی که در سنین پایین به این بیماری مبتلا میشوند ممکن است در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری گستردهتری باشند.
- جنسیت : زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به هیدرآدنیت چرکی هستند.
- سابقه خانوادگی : استعداد ابتلا به این بیماری ممکن است ارثی باشد.
- چاقی : مطالعات متعددی حاکی از رابطهای بین اضافهوزن و این بیماری بودهاند.
- سیگار کشیدن : مصرف دخانیات به این مشکل ربط داده شده است.
عوارض
به صورت مداوم و شدید اغلب باعث ایجاد عوارضی میشود، از جمله:
- عفونت. ناحیه آسیب دیده مستعد عفونت است.
- جای زخم و تغییرات پوستی: زخمها ممکن است بهبود یابند، اما جای زخمشان مانند طناب میشود یا پوست فرورفته میشود.
- حرکت محدود: زخم و بافت اسکار ممکن است باعث ایجاد حرکات محدود یا دردناک شود، بهویژه وقتی بیماری زیر بغل یا ران را درگیر میکند.
- تخلیه لنفاوی مسدود شده : شایعترین محلهای هیدرآدنیت چرکی غدد لنفاوی بسیاری نیز دارند. بافت اسکار میتواند در سیستم تخلیه لنفاوی اختلال ایجاد کند، که ممکن است سبب تورم بازوها، پاها یا دستگاه تناسلی شود.
- انزوای اجتماعی: محل قرارگیری، ترشحات و بوی زخمها ممکن است باعث شرمساری، جامعهگریزی و لذا غمگینی یا افسردگی شود.
تشخیص
پزشک درباره علائم و نشانههایتان از شما خواهد پرسید، پوستتان را معاینه میکند و شرح حال میگیرد.
هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص وجود ندارد. اما در صورت وجود چرک یا ترشحات، پزشک ممکن است نمونهای از مایع را برای آزمایش به آزمایشگاه بفرستد. این آزمایش میتواند به رد بیماریهای دیگر مانند عفونت کمک کند.
آشنایی با درمان هیدرآدنیت چرکی
درمان با داروها، جراحی یا هر دو ممکن است به کنترل علائم و پیشگیری از عوارض کمک کند. هیچ روش واحدی کاملاً قابلاعتماد نیست، و تحقیقات همچنان در پی تعیین بهترین ترکیب است. با پزشک خود دربارۀ خطرات و فواید گزینههای مختلف درمانی و رسیدن به رویکرد متناسب با وضعیت خود صحبت کنید.
انتظار داشته باشید که مرتباً برای پیگیری به متخصص پوست یا تیم مراقبتهای بهداشتی چند رشتهای مراجعه کنید. آنها میتوانند مراقبتهای جامع مورد نیاز مبتلایان به هیدرآدنیت چرکی را ارائه دهند.
آشنایی با درمان دارویی
پزشک ممکن است یک یا چند نوع از داروهای زیر را تجویز کند:
- کرمهای آنتیبیوتیکی: علائم خفیف را میتوان با کرمهای موضعی که با عفونتها مبارزه میکنند، مانند کلیندامایسین و جنتامایسین، درمان کرد.
- داروهای سیستمیک. برای بیماریهای گستردهتر، آنتیبیوتیکهای خوراکی، مانند کلیندامایسین، ریفامپین و داکسیسایکلین، ممکن است مفید باشد. آدالیموماب را میتوان برای بیماری متوسط تا شدید تزریق کرد، هرچند اثرگذاری آن ممکن است حدود دو هفته طول بکشد. مطالعات کوچک نشان دادهاند که تزریق اینفیلیکسیماب و آناکینرا موثر است.
- مسکّن: اگر مسکّنهای بدون نسخه به شما کمکی نمیکند، پزشک میتواند نوع قویتری را تجویز کند.
درمان به روش جراحی
روشهای جراحی عبارتند از:
- پوشش برداری مجاری: در این عمل، که آنروفینگ نام دارد، بافت روی مجاری زیر پوست برداشته میشود. این روش برای افراد مبتلا به هیدرآدنیت چرکی متوسط و شدید بهکار میرود. این راهحل معمولاً نباید تکرار شود.
- دبریدمان پانچی: این عمل نیز آنروفینگ محدود نام دارد و برای برداشتن یک گرهک ملتهب منفرد بهکار میرود.
- اِکسیزیون نگهدارنده بافت با استفاده از جراحی برقی: این روش ممکن است برای افراد مبتلا به نوع شدید به کار برود، که ترکیبی از اکسیزیون (برداشتن) بافت آسیبدیده بدون برداشتن بافت پوست با لایهبرداری جراحی برقی است.
- لیزردرمانی: برای از بین بردن ضایعات میتوان از لیزر کربن دیاکسید استفاده کرد.
- برداشتن جراحی: درمان جراحی ممکن است برای افراد مبتلا به علائم پایدار یا شدید بهکار برود. در این روش، تمام پوست آسیبدیده برداشته میشود. برای بستن زخم، ممکن است پیوند پوست لازم باشد. حتی بعد از جراحی، زخمها ممکن است در نواحی دیگر نیز ایجاد شوند. در مردانی که ناحیه بین مقعد و کیسه بیضتین آنها درگیر است، برداشتن جراحی کیسۀ بیضتین تقریباً همیشه ضروری است.
- برش و تخلیه: تخلیه جراحی، دیگر، روش موثری برای درمان محسوب نمیشود. این روش را میتوان برای تسکین کوتاهمدت درد در نظر گرفت، اما زخمها معمولاً دوباره تشدید میشوند.
آشنایی با درمان خانگی هیدرآدنیت چرکی
نوع خفیف ممکن است تنها با روشهای خود مراقبتی درمان شود. اما خود مراقبتی نیز یکی از مکملهای مهم هر نوع درمان پزشکی است که ممکن است دریافت کنید. پیشنهادهای زیر میتواند به تسکین ناراحتی، بهبود سریع یا پیشگیری از شیوع آن کمک کند:
- یک برنامه روزانه مراقبت از پوست را دنبال کنید: بدن خود را بهآرامی با یک پاککننده غیر صابونی مانند ستافیل بشویید. استفاده از شستشوی ضدعفونیکننده مانند کلرهگزیدین 4٪ ممکن است مفید باشد. ابتدا آن را یک بار هر هفته امتحان کنید، سپس اگر پوستتان آن را بهخوبی تحمل میکند، روزانه یک بار مصرف آن را افزایش دهید.
هنگام شستشو، از استفاده از کیسه حمام، لیف یا اقلام دیگر روی مناطق آسیبدیده خودداری کنید، زیرا باعث سوزش پوست میشوند. سپس، از یک کرم آنتیبیوتیک بدون نسخه یا کرم حاوی کلرید بنزالکونیوم ضد میکروبی استفاده کنید. استفاده از پودر جاذب اضافی یا اکسید روی نیز ممکن است مفید باشد.
- از لباسهای تنگ و محصولات تحریککننده خودداری کنید: برای کاهش سایش، لباسهای گشاد و سبک بپوشید. برای برخی از زنان، استفاده از تامپونها بهجای نوار بهداشتی باعث ایجاد سایش کمتر پوست میشود. از مواد شوینده و سایر محصولاتِ فاقد عطر، رنگ و آنزیم استفاده کنید.
- از صدمه زدن به پوست خودداری کنید: مثلاً، جوشها و زخمها را فشار ندهید. موی پوست آسیبدیده را نتراشید.
- وزن سالم خود را حفظ کنید و فعالیت داشته باشید: نداشتن وزن سالم میتواند علائم آن را بدتر کند. بکوشید فعالیتهایی را انجام دهید که پوست را تحریک نمیکنند.
- رژیم غذایی خود را تغییر دهید: علائم هیدرآدنیت ممکن است از طریق رژیم غذایی حاوی لبنیات، گوشت قرمز و مواد غذایی پرقند بدتر شود.
- از مصرف تمام فرآوردههای دخانی خودداری کنید: اگر سیگار میکشید، بکوشید آن را ترک کنید. سیگار کشیدن و مصرف سایر دخانیات میتواند علائم هیدرآدنیت چرکی را بدتر کند.
مقابله و پشتیبانی
یکی از بزرگترین چالشهای ابتلا به این بیماری ممکن است مقابله با درد و خجالت باشد. زخمهای دردناک ممکن است خواب، تحرک یا زندگی جنسیتان را تحت تاثیر قرار دهند. اگر زخمها چرک ترشح میکنند، با وجود خود مراقبتی خوب، باز هم ممکن است بوی بدی داشته باشند. ممکن است مضطرب، منزوی، وسواسی یا افسرده شوید.
سعی کنید پشتیبانی خانواده و دوستان خود را بهدست آورید. همچنین، میتوانید با سایر مبتلایان به هیدرآدنیت چرکی نیز احساس همدلی کنید. از پزشک خود بخواهید شما را به متخصص سلامت روان ارجاع دهد یا اطلاعات تماس یک گروه پشتیبانی را به شما بدهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
تشخیص زودهنگام هیدرآدنیت چرکی کلید درمان مؤثر است. در صورت ابتلا به موارد زیر، به پزشک مراجعه کنید:
- توده دردناک است
- توده ظرف چند هفته بهبود نمییابد
- توده پس از چند هفته درمان عود میکند
- توده در چندین مکان ظاهر میشود
- توده اغلب قرمز و ملتهب میشود
اگر مبتلا به هیدرآدنیت چرکی تشخیص داده شدهاید، به خاطر داشته باشید که علائم هشداردهنده شعلهوری بیماری اغلب مشابه وضعیت ابتدایی بیماری است. همچنین، به هر گونه نشانه یا علامت جدید توجه کنید، که ممکن است حاکی از شعلهوری یا عارضۀ درمان باشند.
ممکن است لازم باشد برای مراقبت درازمدت به متخصص بیماریهای پوست (درماتولوژیست) یا جراح مراجعه کنید.
مشاوره آنلاین با پزشک
آمادگی جهت مراجعه به پزشک
بسته به شدت وضعیت تان، مراقبتهای شما ممکن است شامل متخصصان جراحی کولورکتال، جراحی پلاستیک یا بیماریهای گوارشی (گوارششناسی) باشد.
در اینجا، اطلاعات مفید برای آمادگی جهت مراجعه به پزشک ارائه میشود.
قبل از ویزیت، موارد زیر را یادداشت کنید:
- علائمی که داشتهاید، از جمله موارد ظاهراً بیربط به علت مراجعه
- تمام داروها، ویتامینها و مکملهای مصرفی از جمله دوز
- سوالاتتان از پزشک
سوالاتی که باید از پزشک بپرسید
- محتملترین دلیل علائم من چیست؟
- آیا علل احتمالی دیگری وجود دارد؟
- آیا به آزمایش نیاز دارم؟
- بیماری من چقدر طول خواهد کشید؟
- چه درمانهایی وجود دارد، و کدام یک را توصیه میکنید؟
- عوارض ناشی از درمان چیست؟
- آیا این بیماری به اختلال پزشکی دیگری مربوط است؟
- آیا جزوه یا محصول چاپی دیگری دارید که بتوانم با خود ببرم؟ چه وبسایتهایی را پیشنهاد میکنید؟
سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد
پزشک احتمالاً از شما سوالاتی میکند، از قبیل:
- چه زمانی علائمتان شروع شد؟
- تودههای پوستی در ابتدا چه شکلی بودند؟
- آیا در همان نقاط برمیگردند؟
- آیا علائمتان دردناک است؟
- آیا والدین یا خواهر یا برادرتان تا به حال دچار این مشکل بودهاند؟
- عوامل تخفیفدهنده علائمتان چیست؟
- عوامل تشدید کننده علائمتان چیست؟
- آیا سیگار میکشید یا فرآوردههای دخانی مصرف میکنید؟