واژینیت

واژینیت التهاب واژن (مهبل) است که می تواند موجب ترشح، خارش و درد شود. دلیل آن معمولاً تغییر در تعادل طبیعی باکتری های واژن یا عفونت است. کاهش سطح استروژن پس از یائسگی و برخی اختلالات پوستی می توانند موجب واژینیت شوند.

انواع واژینیت 

باکتریایی: که ناشی از تغییر در تعداد باکتری های طبیعی داخل واژن و رشد بیش از اندازه آن هاست.

قارچی: که معمولاً ناشی از رشد طبیعی قارچ هایی بنام کاندیدا آلبیکنس است.

تریکوموناسی: که ناشی از نوعی انگل است که معمولاً در اثر مقاربت جنسی منتقل می شود.

آشنایی با علائم واژینیت 

تغییر در رنگ، بو یا میزان ترشحات واژن

سوزش یا خارش واژن

درد هنگام مقاربت جنسی

درد هنگام ادرار کردن

لکه بینی یا خونریزی خفیف از واژن

اگر ترشحات واژنی شما مشابه ترشحات معمول زنانه نیست، خصوصیات این ترشحات می تواند به تعیین نوع واژینیت شما کمک کند. به عنوان مثال:

باکتریایی: ترشحاتی بدبو، خاکستری سفید در فرد ایجاد می شود. ترشحاتی که معمولا بوی ماهی می دهند و بعد از رابطه جنسی مشهود هستند.

تریکوموناسی: این عفونت هم باعث ایجاد ترشحاتی سبز زرد می شود که شبیه کف هستند.

روش صبر کردن و منتظر نتیجه ماندن

شاید لازم نباشد هر دفعه که دچار سوزش واژن و ترشح از آن می شوید به پزشک مراجعه کنید، به ویژه اگر:

قبلاً به عفونت قارچی واژن مبتلا شده اید و علائم و نشانه های شما مانند قبل است

علائم و نشانه های عفونت قارچی را می شناسید و مطمئن هستید که علائم شما نیز همین است

علت ایجاد واژینیت 

دلایل این بیماری به نوع واژینیت شما بستگی دارد:

باکتریایی: واژینیت باکتریایی ناشی از تغییراتی در تعداد باکتری های طبیعی موجود در واژن و رشد و تکثیر بیش ازحد آنها است. معمولاً، برخی باکتری های واژن (بی هوازی ها) تعداد باکتری هایی که به طور طبیعی در واژن یافت می شوند (لاکتوباسیل) را بیش ازحد افزایش می دهند.اگر تعداد باکتری های بی هوازی زیاد شود، تعادل را برهم می زنند و موجب ایجاد واژینیت باکتریایی می شوند.

این نوع واژینیت به نظر می آید به مقاربت های جنسی مربوط شود اما در زنانی که فعال جنسی نیستند نیز رخ می دهد.

عفونت قارچی. این عفونت زمانی رخ می دهد که تعداد ارگانیسم های قارچی در واژن بیش از اندازه زیاد می شود. کاندیدا آلبیکنس ها در سایر نقاط مربوط بدن نیز ایجاد عفونت می کنند، نظیر دهان (برفک)، چین و چروک پوست و بستر ناخن ها. این قارچ ها همچنین موجب بثورات پوستی ناشی از بستن پوشک نیز می شوند.

تریکوموناسی:این عفونت مقاربتی شایع ناشی از انگلی ذره بینی و تک سلولی بنام تریکوموناس واژینالیس است. این انگل در اثر مقاربت جنسی با فرد آلوده به این عفونت منتقل می شود.

این انگل در مردان معمولاً مجرای ادرار را عفونی می کند اما اغلب علائمی ندارد. تریکوموناسی در زنان معمولاً واژن را عفونی می کند و ممکن است باعث علائمی نیز شود. همچنین ممکن است باعث شود زنان به سایر عفونت های مقاربتی نیز آلوده شوند.

غیر عفونی: اسپری های واژینال، دوش آب، صابون های عطری، شوینده های معطر و محصولات اسپرم کش (ضدبارداری) ممکن است موجب واکنش آلرژیک یا التهاب فرج یا بافت های واژن شوند. اجسام خارجی، نظیر دستمال کاغذی یا فراموش کردن تامپون، در واژن می توانند موجب التهاب بافت های واژن شوند.

سندروم دستگاه تناسلی ادراری در یائسگی (آتروفی واژن). کاهش سطح استروژن پس از یائسگی یا جراحی و برداشتن تخمدان ها می تواند دیواره های واژن را نازک کند و همین مسئله موجب التهاب، سوزش و خشکی واژن می شود.

آشنایی با عوامل خطرساز واژینیت 

عوامل افزایش دهنده ریسک ایجاد این بیماری عبارت اند از:

تغییرات هورمونی، نظیر تغییرات ناشی از بارداری، قرص های پیشگیری از بارداری یا یائسگی.

فعالیت جنسی

ابتلا به عفونت مقاربتی

مصرف داروهایی نظیر آنتی بیوتیک ها و استروئیدها

استفاده از اسپرم کش ها برای پیشگیری از بارداری

دیابت کنترل نشده

استفاده از محصولات بهداشتی نظیر کف حمام ، اسپری واژینال یا دئودورانت واژینال

دوش (واژینال)

پوشیدن لباس های تنگ یا مرطوب

استفاده از آی.یو.دی (IUD) برای پیشگیری از بارداری

زنان مبتلا به واژینیت باکتریایی یا تریکوموناسی به دلیل التهاب ناشی از این اختلالات بیشتر در خطر ابتلا به عفونت های مقاربتی هستند. در زنان باردار، واژینیت باکتریایی علامت دار و تریکوموناسی موجب زایمان های زودرس و نوزادانی با وزن کم هنگام تولد می شود.

پیشگیری از واژینیت 

بهداشت مناسب می تواند از بازگشت برخی انواع واژینیت ها پیشگیری کند و برخی علائم را نیز تسکین دهد.

از وان، جکوزی و  اسپاها اجتناب کنید.

از مواد محرک بپرهیزید.  محرک ها شامل تامپون های معطر، پدها، دوش (واژینال) و صابون های معطر هستند. پس از حمام، صابون را از قسمت بیرونی واژن بشویید و محل را به خوبی خشک کنید تا از التهاب پیشگیری کنید. صابون های خشن، نظیر صابون های آنتی باکتریال و حاوی دئودورانت، و حمام کف استفاده نکنید.

پس از دستشویی، (سطح خارجی واژن) خود را از جلو به عقب خشک کنید. با این کار از انتقال باکتری های مدفوع به واژن پیشگیری می کنید.

سایر کارهایی که می توانید برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری انجام دهید عبارت اند از:

دوش واژینال نگیرید. واژن شما نیاز به شست وشویی اضافه بر حمام عادی ندارد. دوش های مکرر موجب از بین رفتن ارگانیسم های معمولی موجود در واژن می شود و در حقیقت خطر ابتلا به عفونت واژن را افزایش می دهد. دوش واژینال باعث از بین رفتن عفونت واژن نمی شود.

از کاندوم لاتکس استفاده کنید. کاندوم های لاتکس زنانه و مردانه می توانند از انتقال عفونت ناشی از آمیزش جنسی پیشگیری کنند.

لباس زیر نخی بپوشید. همچنین از جوراب شلواری هایی با فاق نخی استفاده کنید. اگر بدون لباس زیر احساس راحتی دارید، هنگام خواب لباس زیر خود را در بیاورید. قارچ ها در محیط های مرطوب رشد می کنند.

تشخیص بیماری واژینیت 

احتمال دارد پزشک برای تشخیص این بیماری اقدامات زیر را انجام دهد:

سابقه پزشکی شما را مرور کند. این سابقه شامل سابقه عفونت های واژینال یا مقاربتی است.

معاینه لگنی انجام دهد. پزشک حین معاینه ممکن است از ابزار (اسپکولوم) استفاده کند تا داخل واژن را برای التهاب و ترشحات غیرطبیعی مشاهده کند.

 برای آزمایشگاه نمونه جمع آوری کند.پزشک ممکن است نمونه ای از ترشحات واژن یا لگنی را جهت ارسال به آزمایشگاه جمع آوری کند تا نوع بیماری شما مشخص شود.

تست pH انجام دهد. پزشک ممکن است با چسباندن برچسب یا کاغذ pH به دیواره واژن میزان pH واژن را اندازه بگیرد. افزایش pH می تواند بیانگر واژینیت باکتریایی یا تریکوموناسی باشد. هرچند، تست pH به تنهایی گزینه تشخیصی قابل اعتمادی نیست.

آشنایی با درمان واژینیت 

برخی شرایط و ارگانیسم ها می توانند موجب این بیماری شوند، بنابراین درمان بستگی به دلیل خاص بیماری دارد:

واژینیت باکتریایی. برای این نوع ، پزشک ممکن است قرص مترونیدازول (Flagyl) خوراکی یا ژل مترونیدازول (MetroGel) یا پماد کلیندامایسین (Cleocin) برای مصرف واژینال تجویز کند. برای این داروها باید آزمایش شوید و نسخه داشته باشید.

عفونت قارچی. عفونت های قارچی معمولاً با شیاف ها یا پماد های ضد قارچ بدون نسخه، نظیر میکونازول (Monistat 1)، کلوتریمازول (Gyne-Lotrimin)، بوتوکونازول (Femstat 3) یا تیوکونازول (Vagistat-1)، درمان می شوند. عفونت های قرچی همچنین ممکن است با استفاده از داروهای ضد قارچ خوراکی تجویزی (با نسخه)، نظیر فلوکونازول (Diflucan) درمان شوند. مزیت درمان های غیر نسخه ای راحتی کار، هزینه پایین تر و عدم نیاز به مراجعه به پزشک است. هرچند، بیماری شما ممکن است چیزی به جز عفونت قارچی باشد. استفاده از داروهای اشتباه می تواند تشخیص صحیح و درمان مناسب را به تعویق بیندازد.

تریکوموناسی: پزشک ممکن است قرص های مترونیدازول (Flagyl) یا تینیدازول (Tindamax) تجویز کند.

سندروم دستگاه تناسلی ادراری در یائسگی (آتروفی واژن). استروژن، به شکل حلقه، قرص یا پماد های واژینال، می تواند درمان موثری برای این بیماری باشد. پزشک پس از بررسی تمام ریسک فاکتورها و عوارض احتمالی این درمان ها، نسخه درمانی مربوطه را برای شما تجویز می کند.

غیر عفونی: برای درمان باید علت التهاب را دقیقاً پیدا و از آن اجتناب کنید. علل احتمالی عبارت اند از: صابون جدید، پودر لباس شویی، نوار بهداشتی یا تامپون.

درمان های خانگی واژینیت

برای درمان تریکوموناسی، واژینیت باکتریایی و آتروفی واژن به داروهای نسخه ای نیاز دارید. اگر از ابتلا به عفونت قارچی مطمئن هستید، می توانید مراحل زیر را انجام دهید:

از داروهای غیر نسخه ای مخصوص عفونت قارچی استفاده کنید. انتخاب هایی که در این روش درمانی پیش روی شما است عبارت اند از دوره های یک، سه یا هفت روزه مصرف شیاف یا کرم واژینال. ترکیبات فعال این داروها، بسته به محصول، متفاوت است: کلوتریمازول (Gyne-Lotrimin)، میکونازول (Monistat 1) یا تیوکونازول (Vagistat-1).

برخی محصولات نیز به شکل پماد موضوعی و برای استفاده در لبه ها و دهانه واژن هستند. دستورالعمل روی جعبه دارو را رعایت و دوره درمان را کامل کنید، حتی اگر بلافاصله احساس بهبودی یافتید.

کمپرس سرد استفاده کنید، استفاده از کمپرس سرد، نظیر حوله، در ناحیه لبه های واژن برای تسکین التهاب مفید خواهد بود. می توانید این کار را تا تأثیر کامل داروهای ضد قارچ انجام دهید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

درصورتی که در ناحیه واژن احساس ناراحتی می کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید. مخصوصا اگر:

دارای خارش یا ترشحاتی با بوی نامطبوع هستید.

سابقه  عفونت واژن نداشته اید. مراجعه به پزشک می تواند علت بیماری را مشخص کند و به شما در شناخت علائم و نشانه ها کمک کند.

قبلاً عفونت واژن داشته اید.

یک دوره کامل داروهای ضد قارچ بدون نسخه مصرف کرده اید اما همچنان علائم قبل را دارید.

دارای تب، لرز یا درد لگن هستید.

برای مراجعه به پزشک لیستی از موارد زیر تهیه کنید:

علائم و مدت زمانی که درگیر این علائم بوده اید

اطلاعات شخصی مهم، از جمله تعداد شرکای جنسی و یا فردی که جدیداً با او در ارتباط بوده اید

تمام داروها، ویتامین ها و سایر مکمل ها، به انضمام دوز مصرفی آن ها

سوالاتی را که می خواهید از پزشک بپرسید

برای اینکه پزشک بتواند ترشحات واژن شما را ارزیابی کند، قبل از مراجعه به مطب از مصرف تامپون، انجام رابطه جنسی یا دوش واژینال بپرهیزید.

سوالاتی که باید از پزشک بپرسید

برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری چه کاری می توانم انجام دهم؟

علائم و نشانه های این بیماری چیست؟

آیا به دارو نیاز دارم؟

آیا داروهای بدون نسخه برای درمان این بیماری وجود دارد؟

اگر علائم عفونت بعد از درمان بازگردند چه کار باید بکنم؟

آیا شریک جنسی من هم نیاز به آزمایش و درمان دارد؟

سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد 

پزشک احتمالاً سؤالاتی را از شما می پرسد که عبارت اند از:

آیا متوجه بوی تند در ناحیه واژن می شوید؟

آیا این علائم ارتباطی به چرخه قاعدگی شما دارند؟ مثلا این این علائم قبل یا بعد از شروع قاعدگی شدیدتر می شوند؟

آیا از داروهای غیر نسخه ای برای درمان بیماری خود استفاده کرده اید؟

آیا باردار هستید؟

آیا از صابون معطر یا حمام کف استفاده می کنید؟

آیا از دوش واژینال یا اسپری های بهداشتی زنانه استفاده می کنید؟

از صحبت کردن درباره علائمی که ممکن است بیانگر این بیماری باشد خجالت نکشید. برای پرهیز از به تعویق افتادن درمان، علائم خود را با پزشک در میان بگذارید.