کاردیومیوپاتی چیست و چه درمانی دارد؟
کاردیومیوپاتی مخفف بیماری‌های مختلف ماهیچه‌های قلب است. در این بیماری بافت عضلانی در همه اشکال ساختار خود را تغییر می‌دهد و کارایی خود را از دست می‌دهد. افراد مبتلا اغلب علائم نارسایی قلبی را دارند. در بدترین حالت، بیماری عضله قلب حتی می‌تواند باعث مرگ ناگهانی قلبی شود. ما در این مقاله همه چیز را در مورد اشکال مختلف این عارضه، علت ایجاد آنها و کارهایی که می‌توانید در مورد آنها انجام دهید را بررسی کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
در کاردیومیوپاتی چه اتفاقی می‌افتد؟
قلب یک پمپ عضلانی قدرتمند است که با مکیدن و پمپاژ مداوم خون، جریان خون را حفظ می‌کند. خون بدون اکسیژن از بدن از طریق وریدهای کوچک‌تر به ورید بزرگ (ورید اجوف) می‌رسد. این رگ خون را به دهلیز راست می‌برد. از آنجا از طریق دریچه سه لتی وارد بطن راست می‌شود. این کار خون را از طریق دریچه ریوی به ریه‌ها پمپاژ می‌کند و در آنجا با اکسیژن تازه غنی می‌شود. سپس به قلب و به طور دقیق‌تر به دهلیز چپ جریان می‌یابد. خون غنی از اکسیژن از طریق دریچه میترال به بطن چپ می‌رود که در نهایت آن را به گردش خون سیستمیک پمپ می‌کند.
در همه کاردیومیوپاتی‌ها، بافت ماهیچه قلب (میوکارد) با پیشرفت بیماری به تغییر خود ادامه می‌دهد. این کار عملکرد قلب را محدود می‌کند. افراد مبتلا، بسته به نوع این عارضه و شدت آن، علائم متفاوتی دارند.
انواع کاردیومیوپاتی
پزشکان بین کاردیومیوپاتی اولیه و ثانویه تفاوت قائل می‌شوند. نوع اولیه مستقیماً از عضله قلب ایجاد می‌شود. از سوی دیگر، در مورد نوع ثانویه، بیماری‌های قبلی بدن در روند پیشرفت خود به میوکارد آسیب می‌رسانند. کاردیومیوپاتی اولیه می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد، یعنی فقط در مراحل بعدی زندگی ظاهر شود. همچنین اشکال ترکیبی بیماری‌های مادرزادی و اکتسابی میوکارد وجود دارد. در ادامه به بررسی آنها پرداخته‌ایم.
این موارد عبارت‌اند از؛ کاردیومیوپاتی متسع (DCM)، هیپرتروفیک (HCM) که به دو نوع انسدادی (HOCM) و غیرانسدادی (HNCM) تقسیم می‌شود. محدودکننده (RCM)، بطن راست آریتموژنیک (ARVC)همچنین طبقه‌بندی‌نشده (NKCM).
- متسع
در میان کاردیومیوپاتی‌ها بدون علت قابل تشخیص، این نوع شایع‌ترین است. در نوع متسع قلب به دلیل کشش بیش از حد عضله قلب قدرت خود را از دست می‌دهد.
- هیپرتروفیک
این نوع، عضله قلب بیش از حد ضخیم است و خاصیت ارتجاعی آن محدود می‌شود.
- محدودکننده
کاردیومیوپاتی محدودکننده بسیار نادر است و علت آن با قطعیت مشخص نیست. در این نوع، دیواره‌های قلب، به‌ویژه در بطن چپ، سفت می‌شوند، زیرا بافت همبند بیشتری در عضله ساخته می‌شود. در نتیجه، دیواره‌های عضلانی کمتر کشش دارند که در درجه اول مانع دیاستول می‌شود. دیاستول مرحله آرامش است که در آن بطن‌ها از خون پر می‌شود.
ازآنجایی‌که بطن‌ها دیگر نمی‌توانند به‌درستی منبسط شوند، خون کمتری از دهلیزها به بطن‌ها می‌رسد. در نتیجه در دهلیز چپ تجمع می‌یابد. این امر معمولاً باعث بزرگ‌شدن دهلیزها در کاردیومیوپاتی محدودکننده می‌شود.
- بطن راست آریتموژنیک (ARVC)
در ARVC، عضله بطن راست تغییر می‌کند و برخی از سلول‌های ماهیچه قلب در آنجا می‌میرند و با بافت همبند و چربی جایگزین می‌شوند. در نتیجه عضله قلب نازک شده و بطن راست منبسط می‌شود. این عارضه بر سیستم هدایت الکتریکی قلب تأثیر می‌گذارد.
- بطن راست آریتموژنیک
این نوع اغلب در مردان ورزشکار جوان دیده می‌شود. ARVC باعث حدود ده تا بیست درصد مرگ‌های ناگهانی قلبی در این گروه می‌شود. علت قطعی این شکل از کاردیومیوپاتی ناشناخته است.
سایر کاردیومیوپاتی‌ها
علاوه بر چهار شکل اصلی، بیماری‌های عضله قلب دیگری نیز وجود دارد. این کاردیومیوپاتی‌های طبقه‌بندی‌نشده شامل، کاردیومیوپاتی غیر فشرده، شکل مادرزادی که در آن فقط بطن چپ تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد، کاردیومیوپاتی استرسی، همچنین به‌عنوان سندرم قلب شکسته یا تاکو – تسوبو شناخته می‌شود.
کاردیومیوپاتی فشارخون بالا نیز وجود دارد که یک بیماری عضله قلب است که در نتیجه فشارخون بالا مزمن رخ می‌دهد. برای مثال، در بیماران مبتلا به فشارخون، قلب برای پمپاژ خون به داخل شریان‌های باریک، باید سخت‌تر پمپاژ کند. در نتیجه بطن چپ بیشتر ضخیم می‌شود و در نهایت کارایی خود را از دست می‌دهد. اختلال عملکرد قلبی ناشی از فشارخون بالا جزو کاردیومیوپاتی‌ها نیست. طبق تعریف عمومی پذیرفته شده انجمن قلب آمریکا (AHA)، آسیب عضله قلب که پیامد مستقیم سایر بیماری‌های قلبی عروقی است باید از کاردیومیوپاتی‌های واقعی متمایز شود.
بنابراین، کارشناسان در تعریف خود، اصطلاح کاردیومیوپاتی ایسکمیک را نیز رد می‌کنند. پزشکان از این اصطلاح برای اشاره به بیماری‌های عضله قلب استفاده می‌کنند که به دلیل عدم تأمین اکسیژن کافی به ماهیچه قلب ایجاد شده‌اند. این مورد، در مورد بیماری عروق کرونر قلب است. علاوه بر این، بیماری‌های میوکارد ناشی از نقص دریچه قلب به کاردیومیوپاتی‌ها تعلق ندارند.
سندرم قلب شکسته
این شکل از کاردیومیوپاتی در اثر استرس شدید احساسی یا فیزیکی ایجاد می‌شود و معمولاً بدون عواقب بهبود می‌یابد.
چه کسانی تحت‌تأثیر این بیماری هستند؟
کاردیومیوپاتی می‌تواند هر فردی را تحت‌تأثیر قرار دهد. هیچ نظری در مورد سن معمول در شروع این بیماری یا توزیع جنسیتی درباره این نوع نمی‌توان بیان کرد. زیرا این مقادیر به‌شدت به شکل مربوط به کاردیومیوپاتی وابسته است. برای مثال، بسیاری از کاردیومیوپاتی‌های اولیه مادرزادی هستند و می‌توانند در سنین پایین آشکار شوند. به همین ترتیب، برخی از انواع آن مردان را بیشتر تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، درحالی‌که انواعی وجود دارد که عمدتاً در زنان رخ می‌دهد.
کاردیومیوپاتی چه علائمی دارد؟
در تمام انواع کاردیومیوپاتی، قسمت‌های خاصی از عضله قلب، حتی گاهی اوقات کل قلب، دیگر به‌درستی کار نمی‌کند. به همین دلیل است که بسیاری از مبتلایان از علائم معمول نارسایی قلبی و آریتمی رنج می‌برند.
احساس خستگی
این عارضه گاهی باعث می‌شود که قلب به‌اندازه کافی قوی نباشد تا خون کافی را به داخل شریان‌ها پمپ کند. در این حالت بیماران اغلب احساس خستگی و بی‌حالی می‌کنند و عملکرد کلی آنها کاهش می‌یابد. اگر خون دارای اکسیژن خیلی کم به مغز برسد، افراد مبتلا بسیار خواب‌آلود یا گیج می‌شوند. به دلیل اختلال در جریان خون اغلب اکسیژن بیشتری از خون خارج می‌شود.
آریتمی‌های قلبی
برای اینکه با وجود علائم، اکسیژن کافی برای بدن تأمین شود، قلب تندتر می‌زند؛ بنابراین بسیاری از بیماران ضربان قلب افزایش‌یافته (تاکی‌کاردی) دارند. علاوه بر این، قلب اغلب به دلیل تغییرات پاتولوژیک کاردیومیوپاتی، نامنظم می‌زند (آریتمی). کسانی که تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند این را به‌عنوان تپش قلب درک می‌کنند.
همچنین این افراد از سرگیجه یا دوره‌های کوتاه غش (سنکوپ) شکایت دارند. اگر علائم کاردیومیوپاتی را احساس کردید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام می‌تواند از بدتر شدن سریع بیماری جلوگیری کند. بسته به نوع کاردیومیوپاتی، علائم ذکر شده می‌تواند از نظر شدت متفاوت باشد. اینکه چه مدت طول می‌کشد تا علائم حتی ظاهر شوند به‌شدت به نوع بیماری عضله قلب بستگی دارد.
کاردیومیوپاتی بطن راست آریتموژنیک اغلب خود را به‌صورت یک تاکی‌کاردی نشان می‌دهد که عمدتاً در طول فعالیت بدنی رخ می‌دهد. سنکوپاسیون نیز با در این نوع رایج‌تر است. کاردیومیوپاتی محدودکننده بیشتر در نارسایی قلبی همراه با تنگی نفس و علائم احتقان ظاهر می‌شود.
عوارض کاردیومیوپاتی
لخته‌های خون در دیواره‌های داخلی قلب در افراد مبتلا به این عارضه راحت‌تر از افراد سالم تشکیل می‌شود. زیرا قلب بد و نامنظم خون را پمپاژ می‌کند. در نتیجه، خون به‌درستی جریان نمی‌یابد، در نقاط خاصی از قلب لخته می‌شود و به‌اصطلاح ترومبوز ایجاد می‌شود.
هنگامی که عضله قلب تغییر می‌کند، اغلب بر دریچه‌های قلب نیز تأثیر می‌گذارد. در دوره کاردیومیوپاتی، نقص دریچه مانند نارسایی دریچه میترال رخ می‌دهد. آنها همچنین برون‌ده قلبی را کاهش می‌دهند. در موارد نادر، آریتمی‌های قلبی در زمینه کاردیومیوپاتی به طور ناگهانی چنان عظیم می‌شوند که کل گردش خون از بین می‌رود. بطن‌های قلب خیلی سریع می‌تپند به‌طوری‌که بین ضربان‌ها به‌سختی از خون پر می‌شود (تاکی‌کاردی بطنی).
علت نوع اولیه و ثانویه چیست؟
کاردیومیوپاتی‌های اولیه اغلب دلایل ژنتیکی دارند. افراد مبتلا معمولاً دارای استعداد خانوادگی برای بیماری عضله قلب هستند که می‌تواند از نظر شدت متفاوت باشد. علت دقیق کاردیومیوپاتی ژنتیکی اولیه تا حد زیادی ناشناخته باقی‌مانده است. بیماری‌های متعددی وجود دارد که در میان سایر اندام‌ها به قلب آسیب می‌رساند و در نتیجه باعث کاردیومیوپاتی می‌شود. برخی از داروها نیز می‌توانند باعث ایجاد این عارضه شوند، مانند برخی از داروهای ضدسرطان. سایر علت‌های نوع ثانویه عبارت‌اند از:
- بیماری‌های خودایمنی (مانند اسکلرودرمی، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، آرتریت روماتوئید)
- بیماری‌هایی که در آن مواد خاصی در عضله قلب انباشته می‌شوند (مانند آمیلوئیدوز، هموکروماتوز)
- التهاب (مانند سارکوئیدوز، عفونت‌هایی که باعث التهاب عضله قلب می‌شوند)
- بیماری‌های تومور و درمان آنها (مانند پرتودرمانی، شیمی‌درمانی)
روش‌های درمان
در حالت ایده‌آل، پزشکان علت بیماری را تشخیص می‌دهند و بر اساس آن، آن را درمان می‌کنند. گاهی اوقات عوامل محرک اغلب ناشناخته هستند یا قابل‌درمان نیستند. در چنین مواردی، پزشکان سعی در تسکین علائم دارند.
درمان دارویی
در درمان دارویی، پزشکان دارو تجویز می‌کنند و عفونت‌ها را از بین می‌برند، واکنش‌های خودایمنی را مهار می‌کنند و فرایندهای متابولیک مختل را کاهش می‌دهند. کمبود ویتامین‌ها را جبران می‌کنند، از آسیب بیشتر ناشی از التهاب عضله قلب ویروسی می‌توان با محافظت فیزیکی مداوم جلوگیری کرد.