آی یو آی برای چه کسانی جواب می دهد
آی یو آی یک لقاح داخل رحمی است می توان گفت نوعی لقاح مصنوعی و روشی برای درمان ناباروری است. اسپرم‌هایی که شسته و غلیظ شده‌اند دقیقاً در زمانی که تخمدان یک یا چند تخمک را برای لقاح آزاد می‌کند، در رحم قرار می‌گیرد. نتیجه مورد انتظار تلقیح داخل رحمی، این است که اسپرم به داخل لوله فالوپ شنا کند و تخمک منتظر را بارور کند و در نتیجه حاملگی رخ خواهد داد.
بسته به دلایل ناباروری، IUI می تواند با چرخه طبیعی شما یا با داروهای باروری هماهنگ شود. آی یو آی در مقایسه با روش های دیگر مانند روش لقاح خارج از رحم یا IVF روشی با تهاجم کمتر است و همچنین هزینه درمان کمتری دارد. در این روش تخمک را از رحم مادر جدا کرده و با لقاح مصنوعی همراه با اسپرم آن را درون رحم قرار خواهند داد. مهمترین دلیل استفاده از IUI داشتن اسپرم کم و کاهش تحرک اسپرم است.
آی یو آی به چه صورت انجام میشود؟
در ابتدا اسپرم ها ی جمع آوری شده با استفاده از ابزار های مخصوص درون رحم قرار خواهد گرفت این عمل احتمال باردار شدن در رنان را افزایش داده اما همیشه کار ساز نبوده. میزان موفقیت در بارداری بسته به علت ناباروری و کیفیت اسپرمی که استفاده میشود و بسته به سن اشخاص متفاوت است. توصیه شده است برای بارداری حداقل عمل IUI را در سه دوره انجام دهید.
دلیل استفاده از آی یو آی چیست؟
دلیل ناتوانایی یک زوج برای باردار شدن به عوامل مختلفی بستگی دارد. لقاح داخل رحمی اغلب در زوج هایی استفاده می شود که دارای موارد زیر هستند:
اسپرم اهداکننده برای زنانی که برای باردار شدن نیاز به استفاده از اسپرم اهداکننده دارند، IUI بیشتر برای بارداری استفاده می شود. نمونه‌های اسپرم اهداکننده منجمد از آزمایشگاه‌های تایید شده گرفته می‌شوند و قبل از عمل IUI ذوب می‌شوند.
ناباروری خفیف با عامل مردانه (ناباروری). تجزیه و تحلیل مایع منی همسرتان که یکی از اولین گام‌ها در ارزیابی پزشکی ناباروری است، ممکن است غلظت اسپرم کمتر از حد متوسط، حرکت ضعیف (تحرک) اسپرم یا ناهنجاری‌هایی در اندازه و شکل اسپرم (مورفولوژی) را نشان دهد. IUI می تواند بر برخی از این مشکلات غلبه کند زیرا آماده سازی اسپرم برای این روش به جداسازی اسپرم های بسیار متحرک و طبیعی از اسپرم های با کیفیت پایین کمک می کند.
اولین درمان برای ناباروری چیست؟
اولین درمان برای ناباروری همراه با داروهای تحریک کننده تخمک گذاری است.
ناباروری مرتبط با اندومتریوز برای ناباروری مرتبط با اندومتریوز، استفاده از داروها برای به دست آوردن تخمک با کیفیت خوب همراه با انجام IUI اغلب اولین رویکرد درمانی است.
عمل IUI را چه کسانی باید انجام دهند؟
در صورت داشتن مشکلات و همچنین علائم مختلف مانند موارد زیر به زوجین پیشنهاد می شود تا از روش آی یو آی (IUI) استفاده کنند:
- تعداد کم و یا عدم تحرک اسپرم ها
- کم بودن مقدار و حجم مایع منی در مردان
- افزایش تعداد اسپرم هایی که حالت غیر طبیعی دارند
- کم شدن مقدار مخاط موجود در دهانه رحم
- وجود ترشحات کشنده اسپرم در دهانه رحم
- در مایع منی آنتی اسپرم آنتی بادی وجود داشته باشد
- در بعضی از اوقات موکوس سرویکس بسیار غلیظ است و به این دلیل و در این اوقات اجازه عبور به اسپرم داده نمی‌شود
- داشتن اندومتریوز خفیف یا متوسط
- اگر مرد ناتوانی جنسی داشته باشد و امکان نعوظ و حفظ این حالت را نداشته باشد، امکان انزال درون واژن توسط مرد در اثر ناتوانی جنسی ایجاد نمی شود و مشکل به وجود میاید
- در صورتی که در مردان اختلالاتی در ساختمانی آلت تناسلی مانند فلج اندام تحتانی مرد یا انزال پس‌رونده وجود داشته باشد.
- مشکلات تخمک گذاری در زنان
- انقباض غیرارادی عضلات واژن که در این صورت تماس جنسی غیر ممکن می شود.
- برخی از علل ناشناخته
IUI ممکن است به عنوان یک درمان باروری برای شرایط متفاوت انجام شود
- ناباروری بدون دلیل
- یک وضعیت خصمانه دهانه رحم، از جمله مشکلات مخاط دهانه رحم
- بافت اسکار دهانه رحم ناشی از عمل های گذشته که ممکن است مانع از ورود اسپرم به رحم شود.
- اختلال عملکرد انزال
چه کسانی نباید آی یو آی را انجام دهند؟
- زنانی که بیماری شدید لوله های فالوپ دارند
- زنان با سابقه عفونت لگن
- زنان مبتلا به اندومتریوز متوسط تا شدید
نکته های مهمی که باعث آی یو آی موفق میشود چیست؟
- سن از جمله مهمترین عوامل مؤثر در آی یو آی موفق، سن زوج به ویژه زنان می‌باشد. بیشترین میزان موفقیت آی یو آی در سنین بین ۲۰ تا ۳۰ سال می‌باشد. متخصصان توصیه کرده اند، بهترین سن جهت انجام این روش کمک‌باروری، سن زیر ۳۵ سال است زیرا در این بازه سنی، شانس آی یو آی موفق بیشتر می‌باشد. از این رو، پزشکان انجام آی یو آی را در سنین بالاتر از ۴۰ سال توصیه نمی‌کنند. درواقع، به سبب اینکه نرخ موفقیت زایمان با روش آی یو آی، از سن ۴۱ سالگی به بعد با کاهش قابل‌توجهی همراه است؛ لذا انتخاب روش IVF بهتر جواب می‌دهد.
- تعداد فولیکول‌ها بیشتر
هرچه تعداد فولیکول‌ها در بدن بیشتر شود احتمال لقاح افزایش خواهد یافت. به همین دلیل، داروهایی برای تحریک تخمدان‌ها تجویز میشود تا دستیابی به تخمک‌های بیشتر و درنتیجه شانس وقوع آی یو آی موفق نیز بیشتر گردد.
- روش آی یو آی نیز با تکرار چرخه خود
تکرار برای بارداری به صورت طبیعی بین ۶ ماه تا ۱ سال، احتمال وقوع بارداری را افزایش می‌دهد و می‌تواند شانس موفقیت در بارداری را بیشتر کند. طبق آمار، ۸۸% از عمل‌های موفق IUI در طول سه دوره و ۹۵% در طول چهار دوره به وقوع می‌پیوندد.
- نداشتن اختلال تخمک‌گذاری
بیماری‌هایی نظیر سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و یا تنبلی تخمدان ازجمله شایع‌ترین عوامل اختلال تخمک‌گذاری محسوب میشود. این‌گونه بیماران، تنها در صورت انجام آی یو آی به همراه مصرف داروهایی نظیر کلومیفن، لتروزول و یا گنادوتروپین‌ها قادر به افزایش شانس بارداری هستند.
- بسته نبودن لوله‌های فالوپ
در صورت انسداد لوله‌های فالوپ یا لوله‌های رحمی حتی اگر یکی از لوله‌ها باز باشد، احتمال بارداری وجود دارد اما نرخ بارداری بسته به محل انسداد لوله در افراد مختلف، متغیر است.
- نداشتن اسپرم‌های بی‌کیفیت و ضعیف
با اینکه اسپرم توسط پزشک دورن رحم قرار می‌گیرد، اما جهت رساندن خودش به تخمک باید قادر به حرکت باشد. به همین دلیل اسپرم‌های بی‌کیفیت و ضعیف، احتمال بارداری به روش IUI را کاهش می‌دهد، از این‌رو، به بیماران با کمتر از ۷ میلیون اسپرم متحرک و بیماران دچار اختلال شدید فاکتورهای مردانه، روش‌های IVF یا ICSI توصیه میشود.
بهترین زمان برای انجام ای یو ای چه زمانی است؟
مناسب‌ترین و بهترین زمان برای انجام ای یو ای، ۶ تا ۱۲ ساعت قبل از تخمک‌گذاری است؛ البته درصورتی که تزریق آمپول HCG نیز حدود ۳۶ الی ۴۸ ساعت پیش از انجام عمل صورت گرفته باشد. بدین ترتیب، شانس باروری تا حد زیادی بالا می‌رود و درصد آی یو آی موفق نیز افزایش می‌یابد؛ البته گاهی به علت وجود برخی مشکلات مردانه، انجام این روش درمانی پس از تخمک‌گذاری نتیجه بهتری می‌دهد.
چه مراقبت‌های پس از عمل را باید انجام دهیم؟
- نیم ساعت استراحت پس از اتمام عمل بر روی تخت
- آزمایش بارداری
- کاهش فعالیت‌های روزانه و استراحت نسبی تا زمان مشخص شدن نتیجه آزمایش بارداری
- مصرف میوه‌ها و سبزیجات
- خودداری از مصرف غذاهای نفاخ
مقایسه دو روش آی یو آی و ای وی اف
هزینه آی یو آی در مقایسه به ای وی اف یک به چهار است و ای یو ای هزینه خیلی کمتری دارد. ولی به صورت کلی باید ببینیم که ای یو ای برای چه کسانی مناسب است و میتوان ان را مورد استفاده قرار داد. اگر حرکت اسپرم از حد نرمال کمتر باشد بهترین روش آی ی آس است ولی اگر تعداد اسپرم خیلی کم باشد و حرکت آن نرمال نباشد راه درمان ای وی اف است.
عوارض آی یو آی چیست؟
- لکه بینی
هنگامی که کاتتر در داخل رحم قرار می گیرد، ممکن است به قسمت هایی مانند دهانه رحم برخورد کند و باعث خونریزی خفیف شود که به صورت لکه بینی واژینال ظاهر می شود. از عوارض آی یو آِی میتوان به مشکلاتی همچون خون ریزی و همچنین دردهای شکمی را به دلیل بروز جراحت های مختلف به هنگام عبور کاتتر از دهانه رحم و تزریق اسپرم را تجربه کرده اند. البته علت دردهای شکمی معمولا مربوط به تخمک گذاری است.
این لکه بینی نباید باعث نگرانی شود زیرا تأثیر کمی بر شانس بارداری دارد. هنگامی که جنین خود را در دیواره رحم لانه گزینی می کند، ممکن است مقداری لکه بینی واژینال وجود داشته باشد. در صورت مشاهده ی خونریزی بعد از عمل IUI حتما بلافاصله آن را به متخصص باروری خود اطلاع دهید.
- عفونت
امکان عفونت بعد از عمل وجود دارد ولی خطر ایجاد عفونت در اثر انجام عمل آی یو آی بسیار کم است.
- بارداری چندقلو
بارداری چند قلو به خصوص سه قلو و بالاتر، یک مشکل بسیار مهم در دنیای درمان ناباروری است.
به طور کلی، تخمک بیشتر به معنای شانس بیشتری برای بارداری است. تخمک بیشتر به معنای خطر بیشتر برای بارداری چند قلو است. لقاح آزمایشگاهی به ما این امکان را می دهد که خطرات حاملگی چند قلو را با جایگزین کردن تعداد مناسب جنین در رحم کنترل کنیم.
زوج‌هایی که ناباروری مردانه غیرقابل توضیح یا خفیف دارند، معمولاً IUI تلقیح داخل رحمی را با تحریک هورمونی کنترل‌شده (IUI COH) دریافت می‌کنند. میزان حاملگی تجمعی ۴۰ درصد است و میزان حاملگی چند قلو ۱۰ درصد است.
- اسپرم آلوده
همچنین امکان دارد اسپرم آلوده وارد رحم شود و یا کاتتر هنگام ورود به دهانه رحم بوسیله عوامل آلوده کننده. در آن نواحی آلوده شود و باعث انتقال عفونت به رحم شود. عفونت در رحم می تواند سبب بروز مشکلات مختلفی شود که البته با کنترل عوامل مختلف می توان از اتفاق افتادن این موضوع جلوگیری کرد. یکی دیگر از عوارض ای یو ای در مرحله شست و شوی اسپرم ها است، اگر همه چیز تحت کنترل نباشد و شست و شو با دقت صورت نگیرد ممکن است.بخشی از مایع منی که حاوی مواد انقباض کننده عضلانی است وارد رحم شده و سبب بروز دردهای شکمی، بی هوشی و انقباضات شدید رحمی صورت شود.
- دردهای شکمی
اگرد فرد بعد از عمل آی یو آی مبتلا به دردهای شکمی شود باید فقط از مسکن هایی مانند استامینوفن استفاده کند و از مصرف دیگر مسکن ها پرهیز شود.
اگر از داروهای باروری برای IUI استفاده می کنید و علائم زیر را داشتید به پزشک اطلاع دهید
در صورت داشتن علارم زیر با پزشک متخصص زنان و زایمان حتما مشورت کنید:
- سرگیجه یا سبکی سر
- افزایش وزن ناگهانی بیش از ۵ پوند
- تنگی نفس
- تهوع و استفراغ
- درد شدید شکم یا لگن
- افزایش ناگهانی سایز شکم
