آلرژی و ایمنی شناسی بالینی
آلرژی به صدف داران واکنش غیر عادی سیستم ایمنی بدن به پروتئین های موجود در برخی از جانوران دریایی است. جانوران دریایی،دسته سخت پوستان و نرم تنانی همچون میگو، خرچنگ، لابستر، ماهی مرکب، صدف، گوش ماهی و غیره را در برمیگیرد.برخی از افراد مبتلا به این آلرژی به تمامی صدفداران و برخی تنها به انواع خاصی واکنش نشان می دهند.واکنش ها از علائم خفیف ، همچون کهیر یا گرفتگی بینی ، تا شدید و حتی خطرناک متغیر است.اگر فکر می کنید مبتلا به این آلرژی هستید، با پزشک مشورت کنید. آزمایش های تجویزی به تشخیص قطعی حساسیت کمک می کند و امکان اقدام های لازم برای جلوگیری از واکنش های بعدی را فراهم می کند.
آشنایی با علائم آلرژی به صدف داران
علائم آلرژی به صدف داران معمولاً چند دقیقه تا چند ساعت پس از خوردن آن ایجاد می شوند. این علائم میتوانند شامل موارد زیر باشند:
کهیر، خارش یا اگزما (درماتیت آتوپیک)
تورم لبها، صورت، زبان و گلو، یا قسمتهای دیگر بدن
خس خس سینه، احتقان بینی یا مشکل در تنفس
درد شکم، اسهال، تهوع یا استفراغ
سرگیجه، گیجی، یا غش
آلرژی می تواند باعث واکنش شدید و خطرناکی به نام آنافیلاکسی شود. واکنش آنافیلاکسی به صدفداران یا هر چیز دیگری یک فوریت پزشکی است که باید در پی آن، اپینفرین (آدرنالین) تزریق شود و فرد به اورژانس منتقل شود.
نشانه ها و علائم آنافیلاکسی عبارتند از:
تورم گلو یا ایجاد توده ای در گلو (گرفتگی مجرای هوایی) که تنفس را دشوار میکند
شوک همراه با افت شدید فشار خون
سرگیجه یا از دست دادن هوشیاری
دلایل ایجاد حساسیت به صدف داران
همه ی آلرژی ها ناشی از واکنش بیش از حد دستگاه ایمنی هستند. در آلرژی به صدف داران، دستگاه ایمنی یکی از پروتئین های موجود در این غذای دریایی را به اشتباه خطرناک شناسایی می کند و تولید پادتن های ضد پروتئین،صدف (آلرژن) را تحریک می کند.در تماس بعدی با این آلرژن، دستگاه ایمنی هیستامین و مواد شیمیایی دیگری تولید میکند که باعث بروز علائم می شود.
آشنایی با انواع صدف داران
صدفداران انواع مختلفی دارند که هر یک حاوی پروتئین های خاصی هستند:
سخت پوستان شامل خرچنگ ها، لابستر و میگو می شود.
نرم تنان شامل ماهی مرکب، حلزون، صدف و گوش ماهی می شود.
برخی از افراد تنها به یک نوع جانور صدف دار آلرژی دارند اما با مصرف باقی انواع آن مشکلی ندارند. برخی دیگر از افراد مبتلا به حساسیت باید از مصرف تمامی صدفداران خودداری کنند.
عوامل خطرساز آلرژی به صدف داران
رایج بودن هر نوع حساسیتی در خانواده، احتمال داشتن این آلرژی را بالا میبرد.
افراد در تمامی سن ها می توانند به صدفداران آلرژی داشته باشند اما این حساسیت در بزرگسالان رایج تر است. آلرژِی به صدف داران در بزرگسالان به ویژه در خانم ها رایج تر است.
عوارض ناشی از حساسیت به صدف داران
آلرژی به صدف داران در موارد شدید می تواند باعث آنافیلاکسی شود که واکنش حساسیتی شدیدی است که مشخصه های آن شامل تورم گلو (گرفتگی مجرای تنفسی)، تپش قلب، شوک و سرگیجه میشود. آنافیلاکسی می تواند خطرناک باشد.
حساسیت به صدف داران در صورت:
داشتن آسم
داشتن واکنش های حساسیتی به مقادیر بسیار کم صدفداران
داشتن سابقه آنافیلاکسی ناشی از مواد غذایی
خطر بروز آنافیلاکسی را افزایش میدهد.
آنافیلاکسی با تزریق فوری اپینفرین (آدرنالین) قابل درمان است. اگر در معرض واکنش شدید به صدف داران هستید، همیشه باید اپینفرین تزریقی (اپیپن، آدرناکلیک، و غیره) همراه خود داشته باشید.
پیشگیری از حساسیت به صدف داران
در صورت داشتن آلرژی به صدف داران، تنها راه برای جلوگیری از واکنش ، اجتناب از مصرف تمامی صدفداران و محصولاتی است که حاوی آن هستند. حتی مقادیر بسیار کمی از این ماده می تواند باعث واکنش حساسیتی شدید در برخی از افراد شود.
وقتی بیرون غذا می خورید، مراقب باشید: در زمان غذا خوردن در رستوران ها، همیشه مراقب باشید که از تابه، روغن یا وسایل مورد استفاده برای آماده کردن صدفداران برای غذاهای دیگر استفاده نشده باشد زیرا خطر آلودگی متقابل را فراهم می کند. شاید لازم باشد که از خوردن غذا در رستوران های غذای دریایی که خطر آلودگی متقابل در آنها بالاست، خودداری کنید.
برچسب مواد غذایی را بخوانید: در محل هایی که مواد غذایی دیگر در نزدیکی صدفداران قرار داده یا فرآوری و تولید می شوند، احتمال آلودگی متقابل وجود دارد.
به ندرت پیش می آید که صدفداران در مواد غذایی مشخص نباشند اما ممکن است در آب ماهی یا طعم دهنده های دریایی مخفی باشد. شرکت ها موظف هستند محصولات حاوی صدفداران یا مواد غذایی دیگری را که اغلب باعث ایجاد حساسیت می شوند، روی برچسب محصول ذکر کنند اما این قانون شامل نرم تنان همچون صدف و گوش ماهی نمی شود.
فاصله خود را حفظ کنید: شاید لازم باشد به کلی از مکان هایی که صدفداران تولید یا فرآوری می شوند، اجتناب کنید. برخی از افراد پس از لمس یا استشمام بخار ناشی از پختن صدفداران واکنش نشان می دهند.
اگر به ید یا رنگ های حاجب مورد استفاده در برخی از آزمایش های تصویربرداری نیز حساسیت دارید، لازم نیست نگران باشید. حتی اگر صدفداران حاوی مقادیر کمی ید باشند، آلرژی به آن ها به واکنش های برخی از افراد نسبت به مواد حاجب یا ید ارتباطی ندارد.
تشخیص آلرژی به صدف داران
پزشک در مورد علائم میپرسد و ممکن است معاینه ی فیزیکی برای یافتن یا رد مشکلات پزشکی دیگر انجام دهد. همچنین ممکن است انجام یک یا هر دو آزمایش زیرا را توصیه کند:
آزمایش پوستی.:در این آزمایش، پوست خراشیده و در معرض مقادیر کمی از پروتئین های موجود در صدفداران قرار داده می شود. اگر حساسیت داشته باشید، در محل آزمایش شده پوست، برآمدگی (کهیر) ایجاد میشود
آزمایش خون: این آزمایش که آزمایش پادتن اختصاصی IgE ضد آلرژی یا آزمایش جذب رادیوآلرژن (RAST) نیز نام دارد، با اندازه گیری مقدار پادتن های خاصی به نام پادتن های ایمونوگلوبین ای (IgE) در جریان خون، پاسخ دستگاه ایمنی به پروتئین های صدفداران را می سنجد.
سابقه ی بروز واکنش های حساسیتی کمی پس از تماس با صدفداران، می تواند نشانه آلرژی باشد اما آزمایش تنها راه قطعی برای یافتن دلیل علائم و رد احتمال های دیگر همچون مسمومیت غذایی است. در صورت قطعی نشدن تشخیص، آزمایش چالش های غذایی تحت نظارت پزشک انجام می شود.
آشنایی با درمان آلرژی به صدف داران
تنها راه قطعی برای جلوگیری از واکنش حساسیتی به صدفداران اجتناب از مصرف آن است. اما ممکن است با تمام تلاشی که می کنید باز هم به نوعی با آن ها تماس پیدا کنید.ممکن است پزشک برای درمان واکنش خفیف به صدفداران، داروهایی همچون آنتی هیستامین را برای کاهش علائم و نشانه هایی همچون جوش و خارش تجویز کند.در صورت واکنش شدید (آنافیلاکسی)، احتمالاً به تزریق فوری اپینفرین (آدرنالین) نیاز خواهید داشت. اگر با خطر واکنش حساسیتی شدید روبرو هستید، همیشه اپینفرین تزریقی (اپیپن، آدرناکلیک، و غیره) همراه خود داشته باشید.در صورتی که خطر آنافیلاکسی در شما وجود داشته باشد، ممکن است پزشک مصرف اپینفرین را حتی پس از دیدن اولین نشانه تجویز کند. پس از مصرف اپینفرین، حتی اگر حالتان بهتر شد، به بخش فوریت های پزشکی مراجعه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورتی که هر یک از نشانه ها یا علائم آنافیلاکسی را داشتید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
اگر مدت کمی پس از خوردن مواد غذایی، علائم حساسیت غذایی داشتید، به پزشک مراجعه کنید.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
با یادداشت موارد زیر برای ملاقات با پزشک آماده شوید:
علائم شامل هر چیزی که حتی ممکن است به حساسیت بی ربط به نظر برسد
سابقه خانوادگی حساسیت یا آسم
داروها، ویتامین ها یا مکمل های مصرفی خود
پرسشهایی که میخواهید از پزشک بپرسید
پرسشهای مرتبط با این آلرژی شامل موارد زیر می شود:
آیا به آزمایش حساسیت نیاز دارم؟
آیا لازم است اپینفرین همراه خود داشته باشم؟
سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد
چه علائمی دارید؟ شدت آن چقدر است؟
چه زمانی متوجه علائم شدید؟
آیا قبلاً به صدفداران واکنش داشته اید؟
چه نوع صدفدارانی مصرف میکنید؟
چه مدت پس از خوردن این ماده علائم شما بروز میکند؟
چه مواد غذایی دیگری مصرف می کنید؟ سس ها، نوشیدنی ها و مخلفات را فراموش نکنید.
آیا افراد دیگری که از آن غذا خوردن هم علائم شما دارند؟
در خانواده شما سابقه ی حساسیت وجود دارد؟
حساسیت های دیگری همچون تب یونجه دارید؟
آسم یا اگزما (آتوپیک درماتیت) دارید؟
قبل از دیدن پزشک، از خوردن هر نوعی از صدفداران اجتناب کنید.
